Een neusspray tegen Alzheimer?

Voorlopig schiet het nog niet erg op met de ontwikkeling van geneeswijzen voor allerlei hersenziektes als Alzheimer en Parkinson, die, omdat we steeds ouder worden, als een epidemie om zich heen lijken te grijpen. Onderzoekers van de universiteit van Heidelberg (D) denken met een ‘neusspray’ een nieuwe, adequate manier gevonden te hebben om onze hersens zo lang mogelijk gezond te houden. De hersens van muisjes die na een beroerte werden behandeld met de spray, hadden minder hersenschade dan onbehandelde muisjes. De spray zou ook werken bij neurodegeneratieve ziektes als Alzheimer, Huntington en ALS, maar vooralsnog is dat nog een speculatie.

In feite gaat het werk van Hilmar Bading en medeonderzoekers om het toepassen van een beschermingsmechanisme dat de natuur al heeft ‘bedacht’ om hersencellen gezond te houden, maar dat onder omstandigheden minder effectief is geworden. Al eerder waren de onderzoekers in Heidelberg er achter gekomen dat hersenactiviteit goed is voor de gezondheid van de hersencellen. Bading: “Die actieve hersencellen maken eiwitten aan die ze voor celdood behoeden.”
Bij dat proces is de NMDA-receptor van belang. Als deze receptoren (dat zijn eiwitten) zich niet op de aankoppelingspunten van de hersencellen bevinden, de zogeheten synapsen, dan kunnen ze de betreffende cellen beschadigen, hetgeen uiteindelijk tot de celdood leidt. Dat schadelijke gedrag van die receptoren is te verhelpen met de eiwitten Activine A en Serpine B2. De productie daarvan wordt opgevoerd bij grotere hersenactiviteit, zo hadden de onderzoekers eerder ontdekt.

Van buiten

De onderzoekers hebben zich vervolgens het hoofd gebroken hoe deze beschermende eiwitten ‘van buiten’ in de hersens konden worden gebracht, als de productie ervan door, bijvoorbeeld, een beroerte beperkt is. Het bleek dat muisjes die opgezadeld waren met een beroerte na behandeling met de neusspray minder hersenschade opliepen dan muisjes die niet behandeld werden met de beschermende eiwitten.

De onderzoekers gaan ervan uit dat de behandeling niet alleen bij beroertes tot resultaten zal leiden. Ze denken dat door toediening van die twee eiwitten het verlies aan hersencellen door, bijvoorbeeld, Alzheimer, ALS of de ziekte van Huntington zou kunnen worden teruggedrongen. Bading: “Het zal echter nog wel enkele jaren duren voor me hiermee mensen kunnen behandelen.”

Dat heeft er mee te maken dat kandidaatgeneesmiddelen eerst op veiligheid en werkzaamheid bij mensen moeten worden onderzocht in een serie klinische proeven. Bovendien moet uiteraard nog onderzocht worden of de veronderstelling van de onderzoekers aangaande het effect van de neusspray bij hersenziektes inderdaad ook klopt.

Bron: Alpha Galileo