Voor het eerst hebben onderzoekers de eerste stadia van de embryofase van de mens in het lab gekweekt (dus buiten de baarmoeder). Het lijkt er op dat die weg is gekozen om beperkingen van onderzoek op menselijke embryo’s te omzeilen die zijn opgelegd op basis van ethische overwegingen. Het gaat om twee onderzoeksgroepen. De onderzoekers legden er de nadruk op dat het niet gaat om voortplanting maar om onderzoek aan de ontwikkeling van de (menselijke) vrucht.

“Het bestuderen van de eerste fase van de ontwikkeling van de foetus is erg moeilijk”, zegt Jun Wu, celbioloog aan de universiteit van Texas. “Het is in feite een zwarte doos. We denken dat ons model dat probleem kan oplossen: je kan een hypothese testen zonder dat je een menselijke embryo hoeft te gebruiken.” Je kunt je natuurlijk wel afvragen wat dan wel een menselijke embryo is.
Wu en medeonderzoekers gebruikte embryonale (menselijke) stamcellen. Een andere onderzoeksgroep ging uit van pluripotente stamcellen ontstaan uit geherprogrammeerde huidcellen. Ze creëerden daarmee iets dat leek op blastocysten, de vroegste stadia van de vruchtontwikkeling. Die ontwikkelen zich in een paar dagen na de bevruchting van de eicel.
De onderzoekers noemden hun celstructuren menselijke blastoïden. “Dat is niet hetzelfde als een blastocyste”, zegt Joso Polo van de Australische Monasch-universiteit, leider van de andere onderzoeksgroep, “alhoewel ze voor sommige biologische aspecten uitstekend als model kunnen fungeren.”

Beide groepen benadrukten dat de gekweekte structuren niet dezelfde waren als menselijke embryo’s. Het zou zelfs niet duidelijk zijn of die zich tot een volgroeide embryo zouden kunnen ontwikkelen. Wu: “Die blastoïden zijn minder efficiënt in het ontwikkelen van een structuur die lijkt op menselijke embryo’s in een later stadium.” Wu en de zijnen stopten de ontwikkeling van hun blastoïde na vier dagen.

Muizenembryo’s

Onderzoekers hebben al eerder soortgelijke celstructuren in het lab ontwikkeld uitgaand van muizencellen. Dit zou de eerste keer zijn dat er menselijke cellen zijn gebruikt. De nieuwe ‘modellen’ komen overeen met embryo’s zo’n drie tot tien dagen na de bevruchting, stelt Wu. Vorig jaar hebben onderzoekers dergelijk ‘constructen’ gemaakt van diercellen tot zo’n twintig dagen na de bevruchting.

Het gebruik van en onderzoek aan menselijke embryo’s ligt erg gevoelig. In veel landen zijn daar strenge eisen aan verbonden. Polo denkt dat deze ‘blastoïden’ uit het lab een oplossing zou kunnen zijn van dit ethische probleem. “Daarmee kunnen we onze kennis van de eerste stadia van de embryonale ontwikkeling aanzienlijk uitbreiden.” “Er is geen sprake van implantatie, van baarmoeder of baarmoederstructuur”, zegt Amander Clark van de universiteit van Californië in Los Angeles, onderzoekscompaan van Polo. “Er is geen zwangerschap.”
Vraag is en blijft dat iets dat lijkt op een menselijke vrucht niet ook een menselijke vrucht is. Er zijn onderzoekers geweest die geprobeerd hebben gekweekte muizenembryo’s te laten volgroeien. Dat is ze niet gelukt. Maar wat niet is kan nog komen.

Bron: ABC News