De transcriptiefactor JunB heeft een temperend effect op het afweersysteem (afb: OIST)

Ik heb hier al vaker mijn bewondering uitgesproken over het wonder van het afweerssysteem. Ik geef het je maar te doen een systeem te beschermen, dat overigens (huid, longen e.d.) wijd open staat voor de wereld en haar bedreigingen. Niet elke bacterie is een vijand, integendeel soms. Hoe slaagt dat systeem er in niet keer op keer de fout in te gaan? Daarbij speelt een eiwit, een zogeheten transcriptiefactor, een belangrijke rol in, denken onderzoekers in Japan ontdekt te hebben (tenminste bij muisjes).

De transcriptiefactor, aangeduid met JunB, regelt de activiteit van cellen die worden geacht het afweersysteem ‘kalm’ te houden, de zogenaamde effector-T-regelcellen. JunB zorgt ervoor dat die effectorcellen geactiveerd worden en ook dat hun afweerreactie getemperd wordt. Bij autoimmuunziektes zoals reuma en ook bij kanker, gaat daarbij iets mis.
“We ontdekten dat JunB bepaalde functies in effectorcellen stuurt, vooral in de longen en de darmen” zegt onderzoeker Shin-Ichi Koizumi van het instituut voor wetenschap en techniek in Okinawa. “Als we de JunB-activiteit kunnen sturen, zijn we misschien in staat om weefselspecifieke reacties te reguleren. Dat zou tot nieuwe behandelingen kunnen leiden voor autoimmuunziektes en kanker.”
De onderzoekers bekeken bij muisjes wat er gebeurt als de effectorcellen geen JunB aanmaakten. Het bleek dat de muisjes daardoor ernstige ontstekingen kregen in de longen en de darmen. Dat zou er op wijzen dat de transcriptiefactor autoimmuniteit (het afweersysteem valt het eigen lichaam aan) tegen gaat in een aantal organen. Zonder Jun8 gaat het afweersysteem in de aanval tegen eigen weefsel. “Het is interessant dat de ontstekingen, anders dan de effectorcellen, zich beperken tot bepaalde organen”, zegt prof. Ishikawa, de baas van Koizumi.

Differentiëring

In een eerder onderzoek ontdekten Koizumi en de zijnen dat JunB helpt bij de differentiëring van T-helpercellen, die zich ook bemoeien met de activiteit van het afweersysteem. In dat experiment onderdrukten ze de expressie van het JunB-gen en moesten constateren dat het aantal effectorcellen in de darmen drastisch terugliep. Daaruit concludeerden ze dat die transcriptiefactor ook van beland was voor die afweercellen.
Effector-T-regelcellen beginnen als centrale T-regelcellen tot ze worden blootgesteld aan antigenen, eiwitten van een ziekteverwekker. Vervolgens differentiëren die cellen tot effector-T-regelcellen, waarbij de aanmaak van JunB aanzienlijk omhoog gaat. Zonder JunB daalt het aantal effectorcellen aanzienlijk in aantal.
Dat gebeurt niet in de longen en de milt, maar ze functioneren daar dan niet naar behoren. In die organen ontstaan ontstekingen omdat de effectorcellen het afweersysteem niet in toom kunnen houden.

De onderzoekers willen nu verder bekijken hoe JunB zich verhoudt met andere transcriptiefactoren in het in bedwang houden van het afweersysteem. Het is mogelijk als duidelijk is hoe die tempering in haar werk gaat dat specifiek voor een bepaald weefsel (type cel) de afweerreactie gereguleerd kan worden. Nu werken dergelijke behandelingen door het hele systeem (lichaam) heen met grote risico’s op bijwerkingen.

Bron: EurekAlert

​