Een tijdens de evolutie ‘herrezen’ gen (LIF6) maakt olifanten (bijna) ongevoelig voor kanker. Dat is best bijzonder voor een dier dat zo groot is (veel cellen)  en zo oud kan worden. LIF6 zorgt ervoor dat beschadigde cellen afsterven nog voor de ziekte een kans krijgt. Onderzoekers denken nu te weten hoe het zit. Eerder werd gemeld dat die ‘kankerimmuniteit’ te maken heeft met het aantal exemplaren van het p53-gen dat olifanten zouden hebben.

Olifanten hebben een unieke afweer tegen kanker. Bij olifanten sterft maar zo’n 4 tot 5% aan kanker, bij mensen ligt dat cijfer tussen de 11 en 25%. Daarbij speelt het ooit ‘slapende’ gen LIF6 een grote rol, hebben de onderzoekers nu ontdekt.
Een diepe duik in het evolutionaire verleden van de olifant leerden de onderzoekers dat zo’n 59 miljoen jaar geleden een in het ongerede geraakt gen weer werd ‘gereanimeerd’. Dat was zo rond de periode dat de voorouders van de olifanten groter werden. Dat LIF6-gen is alleen gevonden. bij olifanten en hun voorouders. Het wordt geactiveerd door een ander eiwit, het al genoemde p53 (of TP53).
Eerder onderzoek was vooral gericht op het kankerbestrijdende eiwit p53. Dat hebben de meeste dieren (dus ook mensen). P53 is steeds op zoek naar DNA-schade bij cellen en voorkomt dat die verworden tot woekercellen.
In het nieuwe onderzoek van Vincent Lynch van de universiteit van Chicago en medeonderzoekers werd in petrischaaltjes het DNA van olifantencellen vernietigd. Het bleek dat daardoor het LIF6-gen acht keer zo actief werd in vergelijking met cellen met intact DNA. Die activiteit werd weer teniet gedaan als het p53-gen werd geblokkeerd.

Paradox van Peto

De les die de olifanten(genen) ons kunnen leren zou ons een oplossing (kunnen) verschaffen van de zogeheten paradox van Peto. Kanker schijnt in het dierenrijk niet toe te nemen met grootte en leeftijd (wat je zou verwachten). Neem mensen en muizen. Mensen hebben 1000 keer zoveel cellen als muizen en veel cellen leven dertig keer zo lang. Dus hebben menselijke cellen veel meer kans zich te ontwikkelen tot kankercellen. Richard Peto kwam in de jaren 70 tot de ontdekking dat dat risico echter ongeveer even groot is. Dat zou betekenen dat de grotere en ouder worden dieren meer mechanismes hebben ontwikkeld om kanker tegen te gaan dan de kleinere en korter levende.

Het laatste zal hier nog wel niet over gezegd zijn. Zo is het nog onduidelijk hoe p53 en LIF6 de olifanten helpen kanker te voorkomen, maar het is onwaarschijnlijk dat ze groot en langlevend zouden zijn geworden als ze die extra bescherming niet hadden gehad, stellen de onderzoekers. Als je dat zo leest denk je (ik tenminste wel) onmiddellijk: wat zou er gebeuren als we dat LIF6-gen inbouwen in menselijk DNA? En ik zal vast niet de enige zijn die dat denkt…

Bron: Science News