Het Cas13a-eiwit (afb: Science)

CRISPR/Cas9 is bekend vanwege de grote furore die die techniek heeft gemaakt bij nauwkeurige genoombewerking, maar met die techniek valt meer te doen. Onderzoekers van de Harvard-universiteit en het MIT hebben nu een variant ontwikkeld waarmee snel en goedkoop virus- of bacterieinfecties kunnen worden vastgesteld, waarbij niet DNA maar RNA het ‘doelwit’ is.

Als een doelwit-RNA afkomstig van virus of bacterie wordt ontdekt, dan bindt het Cas13a-complex zich daaraan, waarna het nabij RNA willekeurig wordt doorgeknipt. De onderzoekers gebruikten dit fenomeen door een RNA-molecuul met Cas13a mee te sturen, het verslaggever-RNA, dat oplicht als dat doormidden wordt geknipt. Met behulp van een versterkingsmethode, recombinasepolymeraseversterking, verhoogden ze de gevoeligheid van de techniek.
Het systeem noemen ze naar de bekende Britse speurder SHERLOCK, een wat gekunsteld letterwoord waar LOCK (sluiten) wat onlogisch staat voor UNLOCKING (ontsluiten). Met die methode zijn, bijvoorbeeld zika- of knokkelkoortsbesmetting te detecteren in bloed, urine en speeksel. Met de methode is ook de ernst van de virale besmetting te meten.

Bacteriën

Het bleek dat de ‘speurder’ ook werkte bij verschillende bacteriële infecties, waarbij zelfs diverse onderstammen zijn te onderscheiden die longontsteking veroorzaken. Ook verschillende kankermutaties kan SHERLOCK herkennen.

Een SHERLOCK-test kan in een paar dagen in elkaar worden gezet, waarbij de kosten minder dan een dollar/euro per test bedragen, zeggen de auteurs. Met dit systeem zou een nieuw middel beschikbaar komen voor een snelle, goedkope en gevoelige detectie van biomoleculen, denken ze.

Bron: Science Daily