Afleessnelheidsverdeling van het 4sUDRB-gen in menselijke cellen. Links bij gezonde, delende cellen, rechts van verouderde menselijke cellen (afb: Andreas Beyer et. al)
Het lijkt voor de hand te liggen: dingen verslijten en dus hebben ze niet het eeuwige ‘leven’. Zoiets zou je ook van levende organismen kunnen zeggen: aan alles zit een ‘houdbaarheidsdatum’. Onderzoekers willen daar niet aan en zoeken naar de oorzaken van de veroudering en naar manieren om dat proces te vertragen. Nu hebben onderzoekers ontdekt dat als organismen ouder worden de genen sneller en (dus?) slordiger worden afgelezen. Wat meer is, ze hebben ook ontdekt hoe je dat proces zou kunnen ‘repareren’ (stellen ze). Ze hebben dat onderzocht bij vijf zogeheten ‘modelorganismen’, waaronder mensen(cellen), bestudeerd en in verschillende weefsels van die organismen.
Het leven is een ingewikkeld systeem dat in staat is tijdens hetzijn bestaan de boel te repareren en aan de gang te houden. Is er een motor die pakweg tachtig jaar zonder mankeren constant draait? Niet waarschijnlijk, maar de harten van de meeste mensen doen dat meestal probleemloos. Zijn er rekentuigen die zo’n tachtig jaar niet alleen streeploos bewerkingen uitvoeren, hun omgeving aansturen en gegevens opslaan die gevoed hoeven worden door bonen en boterhammen? Weinig kans, maar zelfs dat uitzonderlijke leven kent grenzen. Dingen gaan haperen, zoals het delen van cellen of het aanmaken van eiwitten, de ‘werkpaarden’ van het leven.
Zo was bekend dat de genexpressie (welke genen zijn wanneer in welke mate actief) met de jaren verandert. De onderzoekers wilden bekijken of nauwkeurigheid waarmee genen worden gekopieerd op boodschapper-RNA, de transcriptie, bij het ouder worden verandert en als dat zo is wat dat voor die organismen betekent.
En ja hoor, die verandert, zagen de onderzoekers rond Andreas Beyer van de universiteit van Keulen bij hun ‘modellen’ (rondwormpjes, fruitvliegjes, muizen, ratten en mensen(cellen)). Bij alle vijf soorten neemt de afleessnelheid (en dus de opbouwsnelheid van het boodschapper-RNA) toe met de leeftijd. Ook zagen de onderzoekers leeftijdafhankelijke veranderingen bij het ‘splitsen’ (‘opschonen’ van niet-gendelen) van het boodschapper-RNA. Dat heeft effect op het uiteindelijke product waarvoor bRNA als mal dient.
Insuline en dieet
De onderzoekers denken dat dat proces ook is te sturen en zelfs om te keren. Dat zou kunnen door het soort voedsel dat de organismen tot zich nemen of door ingrepen in de insulinestofwisseling. Beide ingrepen zouden het leven van een organisme verlengen, stellen de onderzoekers. Die afleesvertraging bleek ook gunstig voor het deelvermogen van de menselijke cellen.
Beyer: “Dat zijn aanwijzingen voor maatregelen die zouden kunnen bijdragen aan het gezond ouder worden.” Minder eten, althans minder calorieën innemen, zou het aflezingsproces al kunnen verbeteren (=vertragen), stelt hij.
Bron: idw-online.de