De CAR-T-methode linksvergeleken bij CAR-T-SGRP. SGRP staat voor micro-omgeving, GAM staat voor microgliacellen en macrofagen en GBM voor glioom (afb: Georg Hutter et al./Nature Communications)

Glioom is een zeer lastig te bestrijden vorm van hersenkanker. Er zijn wel therapieën bedacht die wat beloven zoals de CAR-T-therapie, maar kennelijk lopen die toch weer tegen klippen op. Nu denken onderzoekers rond Gregor Hutter van de universiteit van Bazel het ei van Columbus gevonden te hebben door de CAR-T-aanpak wat te wijzigen.
CAR-T-therapie wordt wel al gebruikt tegen bloedkankers, maar is in het algemeen minder succesvol bij vaste tumoren. Ook de hersens vormen als operatiegebied een uitdaging, aangezien die beschermd worden door een zeer strikte douane: de bloed/hersenbarrière.
Daarnaast blijken die glioomcellen vele vormen te kunnen aannemen waardoor sommige glioomcellen kunnen ‘ontsnappen’ en zou de microomgeving van de hersentumor het gezwel tegen het afweersysteem beschermen. De nieuwe aanpak zou ook die beschermende micro-omgeving aanpakken. Hutter: “T-cellen komen normaal niet in de hersens terecht. De omgeving is nogal vijandig terrein voor T-cellen.”
Het operatief verwijderen van een glioom geeft maar even soelaas. Na de operatie komt het gezwel meestal weer terug. Die tijd zou gebruikt kunnen worden om de T-cellen van de patiënt (die worden daartoe eerst verzameld, vervolgens aangepast en weer teruggegeven aan de eigenaar) om te programmeren om jacht te maken op de kankercellen . Als die veranderde T-cellen direct in het gezwel worden toegediend is alvast een horde genomen.

Micro-omgeving

De veranderde T-cellen deden echter nog iets extra’s: ze pakten de micro-omgeving van het gezwel aan. Daarmee verstoren ze de bescherming van het gezwel tegen het afweersysteem. De signalen die de tumoromgeving afgeeft maakt gliacellen (hersencellen die ook dienst doen als afweercellen) en macrofagen (vraatcellen) tot verraders. In plaats van de vijand te bestrijden helpen ze aangemoedigd door die signalen om de reacties van dat afweersysteem ongedaan te maken.
Als die signalen worden uitgeschakeld helpen de vraatcellen en microgliacellen mee de tumor op te ruimen. Dan pakken ze ook kankercellen aan die niet de voor de afweercellen juiste uiterlijke kankerkenmerken dragen.
Bij muisjes met menselijke glioomcellen bleek de aanpak succesvol. Alle kankercellen verdwenen. Het bleek dat de aanpak ook werkte tegen lymfomen (lymfekanker).

De volgende stap voor Hutter en de zijnen is om de aanpak uit te proberen op mensen. Hutter verwacht doordat je de veranderde T-cellen (CAR-T-cellen) direct in de tumor toedient, er weinig bijwerkingen van de therapie zullen zijn (normaal worden die CAR-T-cellen weer teruggeven door ze in de bloedbaan te spuiten). Of die toediening ook daadwerkelijk bijwerkingen binnen de perken houdt moeten de klinische proeven nog bewijzen.

Bron: idw-online.de