Stercellen met beta-amyloïdeplaques (blauw) (afb: Hoon Ryu/Molecular Degeneration)

Onderzoekers rond Hoon Ryu van het Koreaanse instituut voor wetenschap en techniek (KIST) hebben een aanpak gevonden dat mogelijk iets kan betekenen voor het tegengaan van de achteruitgang van hersens bij Alzheimerpatiënten. Ze richtten hun pijlen op stercellen (een vorm van afweercellen in ons brein) om die aan te zetten tot het opruimen van de beta-ammyloïdeophopingen die leiden tot het afsterven van hersencellen. Overigens zijn er al eerder manieren bedacht om die plaques op te ruimen zonder dat dat veel effect had op het verloop van de ziekte.

Tot op heden zou het onderzoek naar geneeswijzen voor Alzheimer zich vooral hebben geconcentreerd op de neuronen, de ‘denkcellen’ in de hersens. Ryu en de zijnen hebben zich met stercellen (ook astrocyten genoemd) beziggehouden. Die astrocyten zou je kunnen zien als onderhouds- en afweercellen van de hersens. Zo zouden ze onder normale omstandigheden ook de beta-amyloïderotzooi op moeten ruimen. Dat proces is een vorm van autofagie.
Autofagie zorgt eigenlijk voor het opruimen van de rommel in cellen op die tijdens hun leven ontstaat. Uit de brokstukken die dat proces oplevert worden weer nieuwe biomoleculen gemaakt (daar zou de mensenmaatschappij een voorbeeld aan kunnen nemen). Zo wordt ook voorkomen dat er verbindingen (kunnen) ontstaan die gevaarlijk zijn voor het voortbestaan van de cel.

In die stercellen activeerden de onderzoekers bepaalde genen die coderen voor eiwitten die een rol spelen in de autofagie (LC3B en SQSTM1). Dat zette die cellen aan tot het opruimen van de amyloïdeplaques. Dat zou in de hippocampus, het hersenorgaan verantwoordelijk voor het geheugen, hebben geleid tot vermindering van de ziektesymptomen bij de proefdieren (muisjes).

Genezing?

Zoals gezegd zijn er al vaker methoden gevonden om de amyloïdeplaques op te ruimen, dus het is niet meteen gezegd dat nu een methode is gevonden om Alzheimer te genezen. Hoofdauteur Suhyun Kim, eveneens werkzaam bij KIST, stelt dat de verbetering van de verstandelijke vermogens bij de muisjes ook daadwerkelijk is aangetoond. “We verwachten dat dit onderzoek ons de mechanismen die zich in de cel afspelen beter leert kennen en zal bijdragen aan toekomstig onderzoek om het afval op te ruimen door de astrocyten om de hersens gezond te houden.”

De eerstvolgende fase zou het ontwikkelen van stoffen zijn die de autofagie van stercellen bevordert, waarna klinische proeven bij mensen zullen worden gehouden over de veiligheid en effectiviteit van deze aanpak, waarbij deze aanpak al of niet wordt gecombineerd met bestaande behandelingen. Wordt vervolgd.

Bron: Futura-Sciences