Stamcellen van ouderen net zo bruikbaar als van embryo’s

Shinja Yamanaka, de 'vader' van de pluripotente stamcel

Shinja Yamanaka, de ‘vader’ van de pluripotente stamcel

De leeftijd van de donor schijnt geen invloed te hebben op de effectiviteit van geïnduceerde pluripotente stamcellen die worden ‘gewonnen’ uit gerijpte cellen, vaak huidcellen. Niet alleen zijn de verouderingsverschijnselen van de gerijpte cellen verdwenen in de pluripotente stamcellen, maar het maakt ook niet uit of de celdonor jong of oud is als het gaat om de differentiëring in gerijpte cellen met een specifieke functie. Pluripotente stamcellen zouden een volwaardig alternatief zijn voor embryonale stamcellen, of eigenlijk kunnen zijn, want er valt nog meer uit te zoeken.
“De gemiddelde levensverwachting stijgt nog steeds en daarmee ook ouderdomsgerelateerde ziektes”, zegt Nicolle Kränkel van de Charité-universiteit in Berlijn. “Orgaanvervanging en celbehandelingen kunnen het leven verlengen en de kwaliteit ervan verbeteren. Onze analyse van de huidige kennis over pluripotente stamcellen geeft aan dat stamcellen verkregen uit cellen van ouder patiëntengeschikt zijn voor op de persoon gerichte regeneratieve behandelingen evenals voor het modelleren van genetische ziektes.”

Ethische bezwaren

De term stamcellen is een beetje aan slijtage onderhevig, maar als je die term bewaart voor cellen die zich kunnen ontwikkelen tot elk type lichaamscel, dan heb je twee bronnen: embryo’s en volwassen cellen (die zijn geherprogrammeerd tot pluripotente stamcellen). Bij embryo’s als brUit lichaamscellen geherprogrammeerde pluripotente stamcellen van ouderen zijn net zo goed als die van jongere donoren, blijkt uit een metanalyse en doen qua functionaliteit niet onder voor embryonale stamcellen.on loop je tegen ethische bezwaren aan, want de embryo’s waarvan stamcellen worden weggenomen zullen zich nooit tot mens ontwikkelen (althans, dat is niet de bedoeling). Bovendien heb je dan te maken met lichaamsvreemde cellen voor de patiënt met alle afweerproblemen van dien. Daar komt nog eens bij dat het aanbod daarvan beperkt (vaak gaat het om embryo’s uit reageerbuisbevruchting die uiteindelijk niet in de baarmoeder geplaatst worden).
In 2006 ontwikkelde de Japanner Shinya Yamanaka en medeonderzoekers een methode om van volwassen, gespecialiseerde cellen stamcellen te maken (in feite de weg terug). Dat betekent dat de behandeling van de patiënt met ‘eigen’ stamcellen kan worden uitgevoerd en er dus geen afweerproblemen en ook geen schaarste ontstaan.
Bij veel stamceltherapieën, vaak nog in ontwikkeling, worden pluripotente stamcellen gebruikt, maar het was niet duidelijk welke invloed de ouderdom van de celdonor op de functionaliteit van de geproduceerde stamcellen heeft. Kränkel en haar medeonderzoekers hebben nu huidige literatuur doorgespit en geanalyseerd om er achter te komen wat er bekend is en wat nog moet worden onderzocht over deze materie.
Het bleek dat de leeftijd wel uitmaakte over de doelmatigheid waarmee volwassen cellen kunnen worden geherprogrammeerd tot stamcellen, maar dat de stamcellen dié ontstaan ‘verjongd’ leken. Kränkel: “De functionaliteit van de stamcellen was beter dan van de normale cellen van de donor en presteerden net zo goed als stamcellen van jongere donoren.”

De vraag of pluripotente stamcellen van oudere donoren niet meer genetische schade hebben opgelopen dan die van jongere is daar nog niet mee beantwoord. “Het lijkt logisch”, zegt medeonderzoekster Elisabeth Strässler. “Er is ook debat over de vraag of die mutaties onveranderd blijven tijdens de herprogrammering tot stamcellen of dat ze gerepareerd worden.”
Kränkel: “Dit veld is nog tamelijk jong en er is meer onderzoek nodig. Ook, bijvoorbeeld, of pluripotente stamcellen zich kunnen ontwikkelen tot kankercellen als ze teruggeplaatst worden in de patiënt, over welke proeven er moeten worden gedaan om de genetische stabiliteit en de stamcelfunctie te bepalen of hoe je de onderzoeksresultaten van de diverse labs beter kunt vergelijken.” Kortom: werk aan de winkel.

Bron: EurekAlert

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.