Zoals in dit blog vaker gemeld stellen veel kankeronderzoekers hun hoop om het eigen afweersysteem van de patiënten om de woekerziekte te lijf te gaan. Daartoe worden de afweercellen (meest T-cellen) ‘getraind’ om de kankercellen daadwerkelijk te lijf te gaan. Drie onderzoekers op dit terrein, onder meer van de technische universiteit München, rapporteerden op de jongste bijeenkomst van de Amerikaanse vereniging ter bevordering van de wetenschap (AAAS) over de vorderingen van de T-celtherapie.

De T-cellen, witte bloedlichaampjes, vormen het geheugen van het afweersysteem die ons lijf van alle vreemde smetten vrij moet houden. Dat systeem is niet volmaakt. Soms worden de soldaten inactief of verdwijnen zelfs helemaal. Het idee van de T-celtherapie is om die cellen weer hun oude strijdlust terug te geven, waardoor ze chronische ontstekingen weer gaan bestrijden en ook kankercellen. Dat idee is aardig, maar niet zonder problemen. Zo moet eerst bepaald worden welke T-cellen het effectiefst zijn tegen de onderhavige ziekte. Hoe voorkom je eventuele bijwerkingen en moeten die cellen van de patiënt zijn of kunnen ze ook van een donor gebruikt worden?

“Er is veel wetenschappelijke concurrentie”, zegt Dirk Busch van de TU München. “Wij zijn er van overtuigd dat je de juiste cellen moet gebruiken voor het beste resultaat. De afgelopen jaren hebben wij in München, maar ook bij Stan Riddell aan de universiteit van Washington en Chiara Bonini bij het San Raffaele-ziekenhuis in Milaan, gewerkt aan cellen die bij patiënten ingebracht zich fors vermeerderen en die lang actief blijven, mogelijk levenslang. We hebben ontdekt dat een bepaalde groep T-cellen waarvan weinige of zelfs maar een cel een groot therapeutische afweereffect hebben.” Daarbij staat, zoals bij alles in de geneeskunde (hoort te zijn), de veiligheid voorop en die zou inmiddels bewezen zijn.
De Duitse groep richt zich vooral op het produceren van werkzame cellen. Het onderzoek van Busch en anderen heeft geleid tot methodes die gericht zijn op het selecteren van effectieve ziektebestrijdende T-cellen. Daarbij vormen de geheugen-T-Cellen een klasse apart. Die werken langdurig en in relatief kleine aantallen. Die cellen kunnen genetisch aangepast worden zodat ze de ziekteverwekker het best kunnen aanpakken, zonder dat ze daarnaast rare dingen gaan door in het  lichaam. De eerste klinische proeven met bewerkte T-cellen om leukemie te bestrijden schijnen uitstekend te verlopen, waarbij de leukemiecellen geheel verdwijnen. Dergelijke methodes zouden ook helpen tegen chronische ontstekingen.

Veiligheidsklep

De onderzoekers zijn, bij wijze van veiligheidsklep, op zoek naar manieren om de aangepaste T-cellen te verwijderen als er iets fout mocht gaan. Een zo’n ‘veiligheidsklep’ bleek onlangs succesvol bij dierproeven en zou nu ook bij mensen getest worden. Busch: “We plaatsen een ‘merker’ op die T-cellen, zodat we antilichamen kunnen geven die binden aan die bewerkte T-cellen, maar niet aan een ander. Als dat antilichaam aan de cel bindt, dan worden andere delen van het afweersysteem in werking gesteld, om die de cel elimineren. We noemen dat celvergiftiging door antilichamen.”
Het grote doel is de T-celtherapie zo goed te begrijpen dat die veilig bij verschillende patiënten gebruikt kan worden, maar dan geïndividualiseerd. “Hoe beter we de cellen kennen, hoe voorspelbaarder zal de uitkomst zijn”, zegt de Duitse onderzoeker.

Bron: Science Daily