Immuuntherapie wordt als belangrijk middel gezien om kanker bestrijden, maar die behandeling slaat lang niet bij alle patiënten aan. Onderzoekers in Zwitserland en Nederland zijn er achter gekomen dat het membraaneiwit PD-1 daarbij een grote speelt. Het gaat dan om een vorm van longkanker. Daardoor hebben onderzoekers, in beginsel, nu een manier om de kans op succes van immuuntherapie bij kankerpatiënten te kunnen bepalen. Zover is het overigens nog niet.
Bij immuuntherapie worden afweercellen en of het afweersysteem zo veranderd dat ze zich niet meer laten misleiden door kankercellen en in de aanval gaan. Dat levert lang niet altijd succes op en de onderzoekers ontdekten dat daarbij het membraaneiwit PD-1 een belangrijke rol speelt. Dat zorgt ervoor dat het afweersysteem gepast reageert op indringers.

Tot voor kort werd aangenomen dat PD-1 de achilleshiel is bij het bestrijden van kankercellen door het afweersysteem. Kankercellen verbinden zich met het eiwit en voorkomen daarmee dat ze door het afweersysteem worden aangevallen. “Het is net alsof de tumor camouflage aan heeft”, zegt onderzoeker Alfred Zippelius van de universiteit van Bazel. Immuuntherapie blokkeert in dit geval de binding met PD-1 waardoor de afweercellen zich weer van hun taak kwijten.
De onderzoekers ontdekten dat de afweercellen met de meeste PD-1 dat het bij het bestrijden van longkanker het beste doen. Die cellen scheiden een stof uit die andere afweercellen alarmeren. “Die patiënten (met die PD-1-rijke afweercellen; as) hebben daardoor een grotere kans om goed te reageren op immuuntherapie”, zegt Daniela Thommen van het Nederlands Kankerinstituut in Amsterdam.

Een fractie

Bij nog maar een fractie van de kankerpatiënten slaat de immuuntherapie ook aan. Zippelius: “Als we konden voorspellen bij wie dat wel werkt en wie niet zou dat een stuk helpen. Bovendien verlaagt dat de bijwerkingen en ook de kosten.” Met zo’n ‘instrument’ zou kunnen worden bepaald wie alleen een immuunbehandeling nodig heeft en wie een zwaardere behandeling in combinatie met chemo en/of bestraling.
Om dat voor elkaar te krijgen zullen de onderzoekers een manier moeten vinden om de PD-1-rijkheid van afweercellen te bepalen. Is dat zo moelijk, vraag ik me dan af. Je kunt toch gewoon wat T-cellen vangen of zie ik het nou te simpel? Overigens durf ik niet te zeggen of de ontdekking ook geldt voor andere vormen van kanker.

Bron: Alpha Galileo