Turritopsis dohrnii (afb: WikiMedia Commons)
Veroudering voor alle organismen schijnt de normale gang van zaken te zijn, maar sommige (lagere) diersoorten onttrekken zich aan die ‘wetmatigheid’. Zo lijkt de hydra, een zoetwaterpoliepje, het eeuwige leven te hebben. Uit stukjes hydra ontwikkelen zich weer volwaardige zoetwaterpoliepjes, maar ook het herstelvermogen van de Turritopsis dohrnii, minuscule kwalletjes, is niet mis. Raakt dat diertje beschadigd dan start een proces voor algehele vernieuwing. Onderzoeksters hebben nu de genen van dat kwalletje opgespoord, waarvan ze denken dat die wezenlijk zijn voor dat verjongingsproces.
T. dohrnii schijnen moeilijke proefdieren te zijn. Ze zijn uiterst klein en ook niet goed in een labomstandigheden te houden. Alleen de Japanner Shin Kubota van de universiteit van Kyoto zou er in geslaagd zijn de diertjes voor langere tijd in een aquarium te houden. “Ze zijn ook erg klein”, zegt Maria Pascual-Torner van de universiteit van Oviedo (Sp).
Kennelijk zijn ze er toch in geslaagd de diertjes in het lab in leven te houden om hun doen en laten en hun genoom te bestuderen. Het bleek dat de diertjes van bepaalde genen meerdere kopieën hadden, waarvan een deel betrekking had op de reparatie van DNA.
Om de verjonging aan te zetten ondergingen de diertjes martelende proeven door ze, onder meer, te verhongeren. DAn bleken de meduses, de vrij rondzwemmende vorm van kwallen, te krimpen tot bolletjes (poliepen), waarna die zich weer omvormden tot volwassen kwalletjes. In de dat proces konden de onderzoeksters de genen achterhalen die actief waren/werden. Dat deden ze door de kwalletjes in een bepaalde fase te vangen en het boodschapper-RNA af te lezen, waardoor ook duidelijk is welk gen actief is.
Ze zagen dat bepaalde genen zeer actief waren in de medusefase, maar veel rustiger in de poliepfase. Als de omvorming was geslaagd, dan gingen de genen met meer kopieën in de slaapstand. De verjonging van de kwalletjes wordt mogelijk gemaakt door genen de betrekking hebben op DNA-reparatie en -bescherming. Iets soortgelijks zouden ook onderzoeksters rond Maria Miglietta van de Texas A&M-universiteit hebben gevonden.
Het lijkt er op dat zowel de (mate van) genactiviteit naast de ‘meewerkende’ genen van belang zijn voor het verjongingsproces. Oftewel: er niet een bepaald gen of bepaalde genen verantwoordelijk voor die ‘onsterfelijkheid’, maar een bepaalde procedure. Voorlopig zijn de onderzoeksters op dit terrein nog niet uitonderzocht. Pascal-Tourner zegt niet op zoek te zijn naar een recept voor onsterfelijkheid van de mens. Het proces interesseert haar en wellicht zijn dergelijke processen ook actief in het menselijk lichaam.
Bron: New York Times