Vergelijkingen van differentiatie van pluripotente stamcellen in hersencellen van schizofreniepatiënten en van een controlegroep, met en zonder behandeling met een p38-remmer (afb: RIKEN-instiuut)

Stamcelthe-rapieën beloven veel, maar aan de toepassing ervan zitten nog heel wat haken en ogen. Die schone beloften hebben mensen die meer geldzucht dan ethisch besef op de gedachten gebracht daar zo veel mogelijk munt uit te slaan. Halfmisdadige klinieken bieden stamceltherapieën aan, waarbij resultaten worden voorgespiegeld, die, om het vriendelijk te zeggen, weinig realistisch zijn. Vooraanstaande stamcelonderzoekers zijn in het geweer gekomen.

Volgens een aantal vooraanstaande stamcelonderzoekers worden de stamceltherapieën door die valse beloften in gevaar gebracht. Een speciale commissie van het medische tijdschrift the Lancet hebben een overzicht van de vorderingen op dit terrein gemaakt. De rooskleurige berichtgeving rond dit thema met de onderliggende gedachten dat stamceltherapieën alle ziektes kunnen genezen hebben wanhopige patiënten van ongeneeslijke ziektes zoals Parkinson en multiple sclerose en hun familie verleid om in te gaan op de aanbiedingen van verdachte medische instellingen, zo stelt de commissie. Vooraanstaande stamcelonderzoekers zijn daartegen in het geweer gekomen.

“Het grote risico van de huidige situatie wordt geïllustreerd door het geval Vannoni in Italië. Daar verkreeg de Stamina-stichting toestemming van de Italiaanse overheid om een onbewezen therapie uit te voeren, met voorbijgaan aan het officiële toelatingstraject”, meldt het rapport. in maart 2015 werd David Vannoni veroordeeld voor samenzwering en fraude bij het toepassen van een onbewezen stamceltherapie. Hij was niet opgeleid tot wetenschapper of arts, maar stelde dat beenmergcellen kunnen worden omgezet in zenuwcellen om ziektes als Parkinson en spierziektes te genezen.
De Italiaanse medische toezichthouder heeft geprobeerd de ‘winkel van Vannoni in een ziekenhuis in Brescia te sluiten, maar ouders van zieke kinderen stapten naar de rechter, die hen in het gelijk stelde. De Italiaanse overheid beloofde het project financieel te steunen met € 3,5 miljoen voor het doen van klinische proeven. Vannoni moest 22 maanden de bak in. De straf zou worden opgeschort als hij stopte met de behandeling van patiënten.

De hele wereld

Dat gebeurt over de hele wereld”, zegt Giulio Cossu van de universiteit van Manchester, die de commissie voorzat. “Het is moeilijk voor patiënten en ouders te beoordelen of een aangeboden behandeling uitkomst biedt, maar er zijn een paar eenvoudige regels. Eerstens, vermeldt de instelling publicaties? Is er wetenschappelijke documentatie over de aangeboden therapie? Als dat niet zo is, moet je je zorgen maken.” ”
De kliniek moet ook informatie geven over het celtype. Vaak praten ze over stamcellen zonder te vertellen waar die vandaan komen. Je hebt een bepaald celtype nodig voor een bepaalde ziekte. Dan is het de vraag of de patiënten worden gevolgd. Hoe doen die het na vijf jaar? Welk deel van de patiënten reageert goed? Veel webpagina’s verkopen hoop, geen genezing.”

Er zijn wel degelijk successen te melden. Zuigelingen met een slechts functionerend afweersysteem hebben een beenmergtransplantatie gehad, anders waren ze overleden. Er zijn twee gebieden waar stamcelbehandelingen goed werken: bij huid- en bloedziektes. Dat komt doordat je daarbij de zieke cellen kunt verwijderen.
“Zodra je bij ziektes komt bij de spieren, het hart en de hersens is het onmogelijk om ziek weefsel te verwijderen. Dan voeg je gezonde of genezen cellen aan de zieke toe. Je kunt niet eenvoudig cellen transplanteren en dan hopen dat het wel goed komt. Dat is de les die we de laatste twintig jaar hebben geleerd.”

Parkinson

Er komen enkele belangrijke klinische proeven aan. Twee daarvan betreffen Parkinson. Die aandoening is anders dan andere hersenziektes zoals multiple sclerose. Bij Parkinson zijn die zieke cellen veel meer geconcentreerd dan bij, bijvoorbeeld, multiple sclerose. De andere veelbelovende handeling is die voor thalassemie, een ziekte waarbij te weinig hemoglobine wordt aangemaakt.
De stamcelbehandeling is voorlopig niet de allesgenezende heler, het is niet anders. Niemand is gebaat bij niet werkende of zelfs gevaarlijke therapieën.

Bron: the Guardian