Paolo Mascagni had het tweehonderd jaar geleden al voorspeld (afb: WikiMedia Commons)

Je gelooft je ogen niet als je dat leest: de hersens blijken nog een vatenstelsel te bevatten. Hoe was het mogelijk dat ze dat tot nu toe over het hoofd hadden gezien? Het blijkt dat er ook lymfevocht door de hersens stroomt (net als door de rest van het lichaam). Lymfevaten vormen de opruimingsdienst van het lichaam.

Toen de artsen van vandaag op de schoolbanken zaten, leerden ze dat er zich geen lymfevaten onder de schedel bevinden. Dat is in de rest van het lichaam wel anders. Het lymfestelsel verzamelt vloeistoffen die cruciaal zijn voor stofwisselings- en ontstekingsprocessen en voert ze af, verwijdert stoffen die niet in het bloed mogen terechtkomen en helpt infecties bestrijden.
Onderzoekers van het Amerikaanse instituut voor neurologische aandoeningen hebben nu ontdekt dat ook de hersenen wel degelijk zo een systeem bevatten. De donkerpaarse vaten werden voor het eerst gezien op beelden die vorige week gepubliceerd zijn.
De nieuwe bevindingen kunnen leiden tot een beter begrip van neurologische ziekten zoals Alzheimer, die waarschijnlijk veroorzaakt wordt door een ophoping van een teveel aan tau-eiwitten in de hersenen. De studie suggereert ook dat de vaten kunnen fungeren als een verbinding tussen de hersenen en het immuunsysteem, en dus zouden kunnen verklaren hoe fysieke ziektes gekoppeld zijn aan mentale problemen, zoals een depressie.

De vaten die het Amerikaanse team ontdekte, lijken dezelfde te zijn als die in het lymfesysteem. Tot voor kort waren er geen aanwijzingen dat het lymfesysteem zich uitstrekte tot in de hersenen, maar in 2015 wezen studies uit dat bij muizen mogelijk een vergelijkbaar systeem bestond. Neuroloog en radioloog Daniel Reich redeneerde dat het systeem bij de mens ook te zien moest zijn en na twee jaar intensief onderzoek heeft zijn team de vaten inderdaad ook gevonden. Vijf gezonde vrijwilligers werden geïnjecteerd met een magnetische kleurstof die ontwikkeld werd om de vaten te doen oplichten. MRI-scans brachten ze daarna aan het licht. Zo moeilijk was dat dus niet.

Vreemd

Achteraf gezien lijkt het vreemd om te denken dat onze hersenen niet via het lymfestelsel zouden werken. Het idee van een lymfesysteem in de hersenen dook in het verleden dan ook al meermaals op in de medische literatuur. Twee eeuwen geleden al creëerde anatoom Paolo Mascagni modellen van het lymfesysteem waarin de hersenen werden opgenomen, die werden afgedaan als een vergissing. In 2003 klonk het in vakblad The Lancet: “Mascagni was wellicht zo onder de indruk van het lymfesysteem dat hij zelfs lymfevaten zag waar ze niet waren: in de hersenen.”
Waarom de lynfevaten in de hersens nu pas ontdekt zijn heeft er waarschijnlijk mee te maken dat ze achter een dik membaan ‘verborgen’ liggen. Ze liggen naast veel grotere bloedvaten, die de beelden van MRI-scans overheersen.
De ontdekking toont niet alleen aan dat de vaten bestaan bij mensen, maar ook hoe uitgebreid het systeem is. Hoe de lymfevloeistof in de vaten terechtkomt, is echter nog altijd een mysterie, net als een heleboel andere open vragen. “Onze studie toont aan dat deze vaten bestaan. Of ze betrokken zijn bij ziekteprocessen, is nu voer voor verder onderzoek”, zegt Reich.

Bron De Morgen