De driedimensionale structuur van de kweekhersenschors (foto: Stanford-universiteit)

Op allerlei plekken op de wereld wordt gewerkt aan het ‘bouwen’ van organen. In eerste instantie zijn die vooral bedoeld voor klinische proeven en experimenten met medicijnen, maar uiteindelijk is het doel toch om volwaardige organen te bouwen ter vervanging van versleten of beschadigde originele exemplaren. Het grote voordeel van gekweekte organen boven donororganen is dat die lichaamseigen zijn. Bovendien zou je met de kweek niet langer meer afhankelijk zijn van de goedwillendheid van donoren. Onderzoekers van, onder meer, de Stanforduniversiteit in Palo Alto (Californië) hebben uitgaande van geherprogrammeerde huidcellen stukjes hersenschors gekweekt waarin de cellen functioneerden als echte hersencellen.  
De stukjes hersenschors waren groot genoeg om de cellen onderling signalen uit te laten wisselen. “Ze komen nog niet in de buurt van de complexiteit van volledige menselijke hersens”, zegt Thomas Insel van de Amerikaanse gezondheidsonderzoekorganisatie NIH, die het onderzoek grotendeels betaalde. “Dat is echter niet nodig om hersenziektes te bestuderen.” Aan dat type onderzoek kleven bij menselijke proefpersonen vaak ethische kwesties en daar heb je bij kweekorganen weinig last van.
De stukjes hersenschors waren gekweekt uit pluripotente stamcellen, die op hun beurt weer waren ontstaan uit geherprogrammeerde huidcellen. Vervolgens werd het ontstaan van de stukjes hersens geholpen door ondersteunende cellen, die er mede voor zorgden dat de kweekhersens leken op die van de menselijke hersens. Het grote manco was alleen dat die cellen niet het levendige onderlinge berichtenverkeer hadden dat normaal is in hersens. Met een andere manier om de pluripotente stamcellen te vormen bleken de onderzoekers rond Sergiu Pasca in staat gezondere hersencellen te ‘produceren’, die geholpen werden door een natuurlijk netwerk van ondersteunende gliacellen en door zelforganisatie de stukjes hersenschors vormden. Dat leek er meer op. Er ontstond een levendig berichtenverkeer tussen de cellen. Het is een voorzichtig beginnetje.

Bron: Eurekalert