Samenwerking tussen kankercellen, de ‘meelopers’ (donker) en de samenwerkers (wit), zou de (speltheoretische) verklaring zijn voor hun succes (afb: univ.v. East Anglia).

Kanker zou je kunnen zien als een goed georganiseerde aanval op het welzijn van een organisme. Daarbij worden allerlei listige trucs gebruikt om het natuurlijke afweersysteem te ontregelen, maar ook kankertherapieën hebben last van de ‘slimheid’ van kankercellen. Nieuw onderzoek laat zien dat kankercellen ‘samenwerken’ bij de productie van groeifactoren, die wezenlijk zijn voor de groei van (ook) tumoren. Die maakt dat kankertherapieën het moeilijk hebben. De onderzoekers denken dat hun nieuwe kennis de basis kan vormen voor een nieuwe celtherapie tegen kanker.  
Onderzoekers van de universiteit van East Anglia in Engeland denken er achter te zijn waarom sommige kankertypen zo moeilijk zijn te bestrijden. Ze keken daarbij vooral naar de nagenoeg dodelijke variant alvleesklierkanker. Kankercellen blijken samen te werken bij het produceren van groeifactoren. “Kankercellen in een tumor hebben vaak een verschillend profiel”, zegt onderzoeker Marco Archetti. “Ze zijn verschillend van vorm, in de expressie van genen of in hun vermogen zich door het lichaam te verplaatsen. Dat heet tumorheterogeniteit. Die verschillen maken kanker moeilijk te diagnostiseren en te behandelen.” Waarom die tumorheterogeniteit bestaat is niet duidelijk, zegt de onderzoeker. Wel is het wezenlijk dat proces te doorgronden, denkt hij. De onderzoekers gebruikten modellen en de speltheorie om te verklaren waarom die heterogeniteit gehandhaafd blijft. De speltheorie hebben ze nodig voor hun verklaring.

“Kankercellen blijken met elkaar samen te werken. Een tumor is een groep cellen die een voordeel hebben boven gezonde cellen omdat ze zelf moleculen produceren die groei bevorderen, de zogeheten groeifactoren. We hebben kunnen zien dat kankercellen die geen groeifactoren produceren ‘meelopen’ met cellen die dat wel doen. De twee typen, samenwerkers en meelopers, kunnen onder bepaalde omstandigheden een heterogene tumor vormen.”
“Kanker”, zegt Archetti, “is een evolutionair selectieproces op de schaal van een mensenleven en als een medicijn de hoeveelheid groeifactoren verandert zal de tumor ook groeien. Een heterogene tumor kan zich makkelijk aanpassen aan de veranderende hoeveelheid groeifactoren. Vandaar dat de huidige kankertherapieën onstabiel zijn en niet heel doelmatig.” Hoewel de onderzoekers vooral keken naar alvleesklierkanker onderzochten ze ook andere kankertypen en groeifactoren.

Archetti en zijn medewerkers werken nu aan een nieuw type celtherapie. Ze willen de kankercellen genetisch veranderen door genen die verantwoordelijk zijn voor de aanmaak van groeifactoren te verwijderen. Die veranderde cellen worden dan weer teruggeplaatst in de tumor. Labexperimenten laten zien dat, onder de juiste omstandigheden, deze veranderde cellen zich verspreiden als een tumor in de tumor, waardoor ze de oorspronkelijke, samenwerkende cellen verdringen. Op den duur zou dat dan leiden tot de dood van het gezwel wegens gebrek aan groeifactoren. Ik heb zo mijn twijfels, grote twijfels. Een van de belangrijkste ‘wapens’ van kankercellen is hun vermogen tot verspreiding, tot uitzaaiing. Voorkom je die met deze therapie?

Bron: Science Daily