De analyse van de specificiteit van T-cellen, lijkt op het ontcijferen van de ’tekeningetjes’ op de steen van Rosetta
Ons afweersysteem is een lerend systeem. Gaandeweg leert het nieuwe bedreigers te herkennen en vervolgens onschadelijk te maken. Daardoor onstaan er vele verschillende afweercellen (T- en B-cellen) met elk hun eigen receptor voor hun eigen specifieke bedreiger. Onderzoekers hebben nu uitgepuzzeld hoe die afzonderlijke ‘identiteiten’ eruit zien of anders, poëtischer gesteld: ze hebben de taal van de afweercellen ontcijferd.
De steen van Rosetta werd door de troepen van Napoleon in 1799 gevonden in Egypte. Die stond vol met ’tekeningetjes’, die we nu hiërogliefen noemen; in die tijd volkomen onbegrijpelijke tekeningetjes. Er is lang gepuzzeld om die tekeningetjes te ontcijferen, maar dat is uiteindelijk in 1822 gelukt.
Iets soortgelijks speelt in het afweersysteem. Hoe werkt dat met die precies op de bedreiger afgestemde afweercellen? Welke hiëroglief komt met welk woord of welke letter(s) overeen? Deze Sisyfusklus, om in het antieke te blijven, is geklaard door onderzoekers van de universiteit van Bellinzona (Zwits). Ze gebruikten geavanceerde, snelle sequentie-analysetechnieken in combinatie met stimulering en analyse van specifieke T-cellen (geheugencellen of CD4+T-cellen). Daardoor konden ze een soort draaiboek opstellen van welke afweerreactie volgt op de aanwezigheid van welke ziekteverwekkers en vaccins. Zo hebben ze kunnen achterhalen hoe het afweersysteem reageert op bepaalde micro-organismen (bacteriën en virussen) en vaccins, waarbij bepaald werd hoe specifiek ze waren en wat die specifieke afweercellen deden, zoals het produceren van ontstekingsremmers (cytokinen) of de mogelijkheid zich in verschillende weefsels te verplaatsen.
Het blijkt dat het repertoire van specifieke T-lymfocyten zeer breed is. De cellen hebben duizenden klonen met aparte receptoren. Binnen dezelfde kloon kunnen de cellen zich verder specialiseren om andere taken uit te voeren en zich te verplaatsen in verschillende weefsels. Volgens onderzoekster Frederica Sallusto is nu snel te achterhalen wat de specialiteit en de functie van bepaalde T-cellen is. “We kunnen dat doen voor duizenden klonen die optreden bij een afweereactie tegen bacillen of andere ziekteverwekkers en vaccins. Zo hebben we ontdekt dat als een T-cel een ziekteverwekker ontdekt en ‘maatregelen treft’ om die te verdelgen, de voorlopercellen, bijvoorbeeld, het vermogen krijgen om verschillende typen cytokinen te produceren of te migreren naar verschillende weefsels van het organisme. Die uitzonderlijk grote flexibiliteit van de T-lymfocyten is een nieuw element dat verklaart hoe het menselijke afweersysteem in staat is met zoveel verschillende wapens op zoveel fronten te strijden.” Ik dacht eerlijk gezegd dat dat allang bekend was. Kennelijk niet.
Bron: Alpha Galileo