Menselijke eicel met diverse zaadcellen.
Het eiwit Juno, vernoemd naar de Romeinse godin voor, onder meer, de vruchtbaarheid, is het slot op de eicel waar de sleutel Izumo1 in past waarmee de zaadcel zich toegang tot de eicel kan verschaffen. Nadat de zaacel ‘binnen’ is vervormt Juno en laat de eicel ‘niemand’ meer binnen. Dat hebben onderzoekers van het Britse Sanger-instituut ontdekt. De ontdekking zou van belang kunnen zijn voor onvruchtbare paren (althans waarvan er minstens een onvruchtbaar is) of juist voor geboortebeperking.
Al in 2005 ontdekten Japanners het Izumo1 genoemde eiwit, dat de helft van het sleutel/slotsysteem is waarmee een eicel voor een zaadcel geopend kan worden. Bijna tien jaar later is de vrouwelijke tegenvoeter gevonden. “We hebben het mysterie opgelost hoe eicel en zaadcel elkaar herkennen alvorens te versmelten”, zegt Gavin Wright, van het Wellcome Trust Sanger-instituut in Hinxton (Eng). “Zonder deze wezenlijke wisselwerking is bevruchting niet mogelijk. Dit zou gebruikt kunnen worden om vruchtbaarheidsbehandelingen te verbeteren of nieuwe voorbehoedsmiddelen te ontwikkelen.”
De onderzoekers maakten eerst een synthetische versie van het ‘mannetje’ Izumo1, dat huwelijksschrijn in het Japans betekent. Daarmee zochten ze naar het ‘vrouwtje’ op de eicel. Dat bleek dus Juno. Genetisch gemanipuleerde muizinnen waarvan de eicellen Juno ontbeerden, bleken onvruchtbaar te zijn. Mutatis mutandis geldt dat ook voor mannenmuizen.
“De Izumo/Juno-paring is de eerst bekende wisselwerking voor de herkenning van geslachtscellen in een organisme”, zegt medeonderzoekster Enrica Bianchi. “De binding tussen die twee eiwitten is heel zwak, vandaar dat het zo lang geduurd heeft eer we het mysterie konden oplossen.” Na de binding, vervormt Juno, waardoor de eicel na 40 minuten onherkenbaar is voor andere zaadcellen, waardoor wordt voorkomen dat een eicel door meer zaadcellen wordt bevrucht, wat zou leiden tot abnormale embryo’s. Overigens lijkt me 40 minuten dan wel lang. Bij een bevruchting gaat het om miljoenen zaadcellen, maar wellicht wordt de boel al direct ‘op slot’ gegooid. De onderzoekers gaan nu kijken bij onvruchtbare vrouwen of hun theorie klopt. Deskundigen in het veld denken dat de ontdekking niet zo zeer van belang is voor reageerbuisbevruchting, een zaadcel kan direct in een eicel gebracht worden, maar eerder voor voorbehoedsmiddelen. Dat zou tot de eerste niet-hormonale anti-conceptiva kunnen leiden.
Bron: the Guardian