De gastrula is een vroege embryofase (afb: WikiMedia Commons)

Om ethische redenen is min of meer afgesproken dat onderzoekers niet verder gaan dan een embryo van 14 dagen. Dat betekent dat een belangrijke fase in de ontwikkeling van een (menselijk) embryo niet bestudeerd kan worden, de gastrulatie (die vindt 17 tot 21 dagen na de bevruchting plaats). Uitgaand van stamcellen (en dus niet van ei- en zaadcellen) zijn wel gastrula-achtige structuren gekweekt, maar zonder buitenembryonaal weefsel de vruchtzak en dooierzak. Nu zouden onderzoekers daar wel in geslaagd zijn.
De gastrulatie is de ontwikkelingsfase waar het cellenbolletje (blastula) vorm krijgt en een meerlagige structuur wordt. Hoe dat gebeurt is niet duidelijk aangezien die situatie niet bestudeerd kon worden. Het zou wel gelukt zijn uitgaande van stamcellen een gastrula te kweken, maar daarbij ontbreekt het buitenembryonaal weefsel zoals de vruchtzak (amnion) dat normaal gesproken in de baarmoeder ontstaat rond een embryo.

Om dat resultaat te bereiken gebruikten de onderzoekers een bepaalde type pluripotente stamcellen (‘geëxpandeerde’) die eigenschappen hebben die lijken op die van embryonale stamcellen en dus zowel het embryo als de buitenembryonale weefsels (kunnen) voortbrengen.
Het embryonale proces wordt ingezet door de juiste groeifactoren (bepaalde eiwitten) aan de stamcellen toe te voegen. Die stamcellen ontwikkelden zich vervolgens tot een toestand die de onderzoekers peri-gastrulatie noemden.
Uit die perigastrula’s ontwikkelen zich de vrucht- en dooierzak. Ook zie je daar de eerste aanwijzingen voor het ontstaan van organen.

Niet levensvatbaar

Volgens de onderzoekers zijn de perigastrula’s niet levensvatbaar aangezien ander buitenembryonaal weefsel (de trofoblasten) ontbreekt dat het begin van de moederkoek (placenta) vormt. Dat zou ethische bezwaren om met deze embryostructuren te werken weg kunnen nemen, denken de onderzoekers.

Bron: Science Daily