Brain derived neurotrophic factor (afb: WikiMediaCommons)

Bij muisjes met een vorm van Alzheimer blijkt dat als bepaalde gliacellen in de hersens het eiwit BNDF aanmaken hersencellen minder snel sterven dan normaal bij deze ziekte.

Zeer regelmatig worden er nieuwe wegen en/of strategieën bedacht/gevonden om Alzheimer om hals te brengen, maar voorlopig is hét ei van Columbus nog niet gevonden. Onderzoekers van, onder meer, de universiteit van Barcelona rond Albert Giralt concentreerden zich op wat op het ogenblik als een van de meestbelovende strategieën wordt gezien: het toepassen van neurotrofe factoren. Neutrofe factoren zijn stoffen in de hersens die helpen de hersencellen overleven. Een daarvan is (dus) BDNF (NF staat voor neutrofe factor).
Eenvoudigweg dat eiwit als medicijn toedienen is geen optie, aangezien dat eiwit op een bepaalde plek (de zieke) aanwezig moet zijn en een te hoge dosis averechts werkt.
Giralt en de zijnen richtten hun aandacht op een bepaald soort gliacellen, de stercellen oftewel astrocyten, de helper- en afweercellen in de hersens en het ruggenmerg. Die stercellen worden beïnvloed door een van de ontstekingsprocessen die er bij Alzheimer een rol spelen, de astrogliose (een overmatige aanmaak van stercellen) die invloed heeft op het GFAP-gen. Muisjes werden genetisch zo veranderd BDNF gingen aanmaken afhankelijk van de GFAP-spiegel. Giralt: “Ze gaan de astrocyten BDNF aanmaken op de juiste plek in de hersens zodra de ziekte en de ontstekingen de kop opsteken.” Hierdoor wordt de productie van die neutrofine hersteld als de ziekte zich aandient.
Het blijkt dat in celkweken BDNF van stercellen de aanmaak van neuronen stuurt. Ook heeft heeft dat eiwit gunstige effecten op Alzheimermuisjes. Giralt: “Deze resultaten bewijzen voor het eerst dat astrocyten BDNF kunnen aanmaken en de noodzakelijke moleculaire gereedschappen hebben om dat eiwit op de juiste plek te produceren.” Volgens de onderzoekers was het experiment zo opgezet dat de stercellen zelf konden ‘beslissen’ waar en hoeveel BDNF ze aanmaakten, afhankelijk van de omstandigheden.

Nog ver weg

Voorlopig is toepassing in de klinische praktijk nog ver weg, waarschuwen de onderzoekers. Ze zien het ontwikkelen van stercellen uit pluripotente stamcellen als een interessante mogelijkheid om te bestuderen. “We zouden uitgaande van huidcellen stamcellen kunnen maken, die we genetisch zo veranderen dat ze onder invloed van GFAP BDNF gaan aanmaken. De laatste stap zou dan zijn die stamcellen te differentiëren en ze daar te brengen waar ze nodig zijn om de overleving en het juist functioneren van neuronen te bevorderen.”

De onderzoekers denken dat deze aanpak ook zin kan hebben bij andere hersenziektes. Giralt: “Het is ons doel deze aanpak geschikt te maken voor klinisch gebruik bij mensen, maar daarbij willen we ook soortgelijke ideeën ontwikkelen voor andere hersenziektes waarbij ontsteking een belangrijk symptoom is.”

Bron: EurekAlert