Grafische voorstelling hoe de genezende blaasjes uit de zenuwstamcellen de bedreigde zenuwcellen binnenkomen (afb: Cell)

Zenuwstamcellen blijken volgens een onderzoek van, onder veel meer, de universiteit van Cambridge (VK) zich niet alleen te kunnen omvormen tot elk type zenuwcel, maar ontpoppen zich ook als een onderdeel van ons afweersysteem. Ze leveren een soort ‘doos’ met medicijnen aan bedreigde hersencellen.

Er is wel eens gespeculeerd over de mogelijkheid dat stamcellen zich zouden gedragen als geneesmiddelen, in de zin dat ze signalen oppikken en zich naar bepaalde gebieden in het lichaam begeven om allerlei ingewikkelde dingen te doen, maar het schijnt voor het eerst te zijn dat onderzoekers dat ook hebben vastgesteld. Dat is handig om te weten met het oog op de effectiviteit van stamceltherapieën. Onderzoeker Stefano Pluchino. “Er zijn kleine blaasjes in stamcellen die moleculen bevatten zoals eiwitten en kernzuren, die de doelcellen stimuleren en die helpen te overleven. Die blaasjes werken als een soort eerstehulpdoos. Stamcellen reageren op een ontsteking en ze geven hun ‘medicijnen’ door aan  de bedreigde cellen. We denken dat dit proces cellen helpt zich te herstellen.”
Muizen met beschadigde hersencellen, zoals die voorkomt in multiple sclerose, vertonen een opmerkelijk herstel als ze neurale voorlopercellen (zenuwstamcellen) krijgen ingespoten. Dat zou komen doordat die voorlopercellen moleculen vrijgeven die het afweersysteem regelen en die zo weefselschade beperken en het herstel versnellen. De onderzoekers kwamen er achter dat de voorlopercellen de blaasjes met moleculen aanmaken als ze in de buurt van een afweerreactie zijn, vooral in reactie op de aanwezigheid van een klein eiwit (interferon-g) dat afkomstig is van afweercellen. Interferon-gamma (INF-gamma) regelt zowel de afweerreactie als het herstelprogramma van de hersens en is in staat celfuncties te veranderen door het aan- en uitzetten van tientallen genen. Het proces bij de zenuwstamcellen wordt in werking gezet door het eiwit IFN-g, dat zich ook bindt aan de buitenkant van de blaasjes, die vervolgens worden opgenomen door de bedreigde cellen. Naast eiwitten en kernzuren voor het herstel, krijgen die cellen ook dat eiwit IFN-g mee, dat bepaalde genen activeert in de cellen. De onderzoekers gebruikten speciale elektronenmicroscooptechnieken om de ‘verhuizing’ van de blaasjes zichtbaar te maken.
Pluchino: “Ons werk laat zien dat er vele manieren zijn waarop stamcellen en het afweersysteem wisselwerken. Het laat ook zien hoe dit moleculaire mechanisme werkt in een stamceltherapie.”

Bron: Science Daily