Het eiwit TP53 (TP staat voor tumorproteïne) schijnt zich op een specifieke plaats met het DNA-molecuul te binden en daardoor genen te activeren die zorgen voor het herstel van schade aan de cellen. Daarmee zou kanker worden voorkomen, stellen onderzoekers van de Katholieke universiteit van Leuven, die hebben uitgevogeld hoe dat proces verloopt. Het blijkt dat die eiwitten geheel op eigen kracht de juiste plek op dat immense DNA-molecuul kunnen vinden.
De onderzoekers zijn er achter gekomen waar het antikankereiwit TP53, een zogeheten transcriptiefactor, aan DNA bindt om kanker te voorkomen. Als dat eiwit eenmaal gebonden is aan die specifieke plaats, dan worden er genen geactiveerd die schade aan cellen repareren. Stein Aerts van de KU Leuven is vooral geïnteresseerd in de ‘knoppen’ waarmee genen aan- en uitgezet kunnen worden. Dat is niet onbelangrijk, omdat die schakelaars waarschijnlijk minstens zo belangrijk zijn voor ziektes als fouten in genen.
Het is bekend dat genen geactiveerd worden door dat bepaalde eiwitten binden aan een specifiek deel van het DNA-molecuul, maar hoe vindt dat eiwit zijn weg in dat immense molecuul? Tot nu toe was de veronderstelling dat die eiwitten dat nooit op eigen houtje zouden kunnen, tenminste niet in menselijke cellen. Aerts en zijn medeonderzoekers hebben nu aangetoond dat die eiwitten dat wel degelijk kunnen. Die genschakelaars blijken verbluffend eenvoudig te zijn.

Schakelaars
Aerts: “We hebben de nieuwste uitleestechnieken gebruikt om de capaciteit van DNA-sequenties te testen die als schakelaars dienen, met 1500 sequenties tegelijk.” In het verleden moest dat een voor een gebeuren. “We hebben vervolgens met een supercomputer en met rekenmodellen de effectieve van de niet-effectieve sequenties bepaald. Zo ontdekten we dat TP53 dat het eiwit precies ‘weet’ waar het zich moet binden, geheel op eigen kracht.”

TP53 speelt een belangrijke rol in het voorkomen van kanker. Als een cel wordt beschadigd door, bijvoorbeeld, uv-straling of radioactiviteit, dan zet TP53 de juiste genen aan waardoor er eiwitten worden geproduceerd die de schade herstellen. Aerts: “Soms raakt een cel TP53 kwijt en daar kan kanker beginnen. Bij ongeveer de helft van alle kankersoorten is er een probleem met TP53. Daarom is het zo belangrijk om de onderliggende mechanismes te ontrafelen.”

Bron: EurekAlert