De MESA-techniek (Modulaire Extracellulaire SensorArchitectuur) wordt gebruikt om de ‘vijand’ te herkennen (linksboven) en daar op te reageren via de activering van een bepaald gen met de productie van een signaalstof als resultaat (rechtsboven) (afb: Northwestern-universiteit)

Het idee  afweercellen kunnen worden ‘afgericht’ om kankercellen aan te vallen is niet nieuw. Op dat terrein wordt er heel wat afgeknutseld. Kennelijk is dé oplossing nog niet gevonden, want telkens weer komt een onderzoeksgroep met een andere aanpak. Nu hebben onderzoekers van de Northwestern-universiteit in de VS  menselijke afweercellen zo veranderd dat ze in actie komen als ze het ‘verdachte’ eiwit VEGF tegenkomen. Vooralsnog hebben we alleen maar de methode. Nu de praktijk nog.
Het aanpassen van de afweercellen noemen de onderzoeker ‘herbedraden’. Die ‘herbedrading’ zou het de afweercellen mogelijk maken in de buurt van een tumor het afweersysteem aan het werk te zetten. Een van de listige wapens die kankercellen hebben tegen het afweersysteem zijn stoffen die dat systeem lamleggen. Daar maakten de Northwestern-onderzoekers nu juist gebruik van. Ze veranderden de afweercellen zo dat ze juist actief werden door dergelijke stoffen.
Die nieuwe celfunctie zou niet in de natuur voorkomen. Ik vraag me altijd weer af waarom ons mooie afweersysteem zich in de luren laat leggen door stofjes van kankercellen. Had de evolutie daar geen oplossing voor kunnen verzinnen of was de tijd te kort? Misschien is kanker evolutionair gezien niet zo erg belangrijk. De onderzoekers denken dat het verschaffen van nieuwe functies aan afweercellen door ‘herbedrading’ een goed strijdmiddel tegen ziektes zou kunnen zijn, niet alleen kanker.
“Dit onderzoek komt voort uit klinische waarnemingen, waarbij we zien dat er iets fout gaat in het lichaam en weten hoe iets gerepareerd kan worden, maar de middelen niet hebben die inzichten om te zetten in een behandeling”, zegt Joshua Leanard. “Met de technologie die wij hebben ontwikkeld bedenken we eerst de celfunctie die we nodig achten en die we vervolgens in een cel kunnen inbouwen zodat die een nieuwe functie krijgt.” Onderzoekers zouden tot nu toe niet de mogelijkheid hebben die gewenste functies, zoals actief worden in de buurt van een tumor, in te bouwen. Volgens Leonard hebben ze die mogelijkheid nu wel met hun nieuwe aanpak.

‘Herbedraden’

De onderzoekers deden hun proeven in petrischaaltjes. Daarin kweekten ze menselijke afweercellen (T-cellen). Ze veranderden de cellen zo dat die reageerden op de aanwezigheid van de vaculaire endothele groeifactor (VEGF). Normaal is dat eiwit bedoeld op het afweersysteem te kalmeren maar deze veranderde T-cel werd juist actief door de aanwezigheid van dat eiwit. In reactie produceerde de aangepaste cel interleukine-2, een stof die andere afweercellen in de buurt aanzet tot actie.

Voorlopig gaat het verhaal hier niet verder. Dierproeven zullen nog moeten aantonen dat die cellen inderdaad functioneren zoals de ‘makers’ het bedoeld hebben. Daarna komen dan de klinische proeven met mensen. Immuuntherapieën zijn niet alleen veelbelovend, maar ook vrij onbekend terrein en het gaat nogal eens mis.
Leanard denkt dat de techniek niet alleen te gebruiken is voor het genezen van kankers, maar ook van andere ziektes. “Om ons kennis versneld om te zetten in behandelwijzen hebben we technologie nodig om die nieuwe ideeën snel te kunnen toetsen. We hebben dat gedaan met levende cellen die we hebben voorzien van een gewenste biologische functie. Onze technologie is ook een krachtig nieuw hulpmiddel voor fundamenteel onderzoek om te zien hoe cellen hun functies coördineren in een complex, meercellig organisme.”

Bron: EurekAlert