Glioblastoom (glioom) is een agressieve hersenkanker, waarbij, zo lijkt het, bepaalde afweercellen, macrofagen, hand- en spandiensten leveren aan de kankercellen. Onderzoekers van de universiteit Twente hebben nu een minimodel van de hersens geprint om de ‘verkankering’ en effecten van immuuntherapie beter te kunnen bestuderen en waarmee het aantal proeven met dieren kan worden verminderd. Het versterken van het afweersysteem zou ook averechts kunnen werken.
Er wordt veel verwacht van methodes om het eigen afweersysteem te activeren tegen, onder meer, kanker. Het blijkt echter dat de kankercellen soms onverwachte handlangers hebben onder de afweercellen. Dat schijnt bij gliomen het geval te zijn. Daarbij schijnen macrofagen de kanker te verspreiden. Met het minuscule geprinte hersentje (een paar mm groot) zou dat gedrag goed te bestuderen zijn, denken ze in Twente, in drie dimensies. Nu moet de onderzoeker genoegen nemen met plakjes van dierenhersenstjes. De minihersentjes zouden als ‘net echte’ hersens functioneren.
De onderzoekers maakten een model van het delicate hersenweefsel rond een tumor, compleet met macrofagen. Daarin lieten ze ruimte voor het kankergezwel. Het is mogelijk de tumor in zijn geheel te verwijderen om het effect op de overblijvende cellen te bekijken.
In het huidige model komen geen hersencellen en bloedvaten voor. Dat zou de bestudering van de celinteractie bemoeilijken (maar wel realistischer maken;as). Het is wel mogelijk nieuwe celtypes toe te voegen om dichter in de buurt van een echt brein te komen. In dat geval zou je zien dat de tumor zich verspreidt als een octopus, die erg moeilijk operatief is te verwijderen.

Waardevol?

Toch denken de UT-onderzoekers dat de ’tumormicro-omgeving’, zoals ze die minihersentumortjes noemen, een waardevolle bron van informatie kan zijn. “We zien dat bepaalde tumorkenmerken tot duizend keer sterker zijn dan is waargenomen in 2d-studies”, zegt onderzoeker Marcel Heinrich. “Deze aanpak is veel realistischer.”
Dergelijke bevindingen zouden ook invloed hebben op de medicatie en behandeling. Een behandeling die bij proefdieren en 2d-proeven wel werkt kan bij klinische proeven dan ook mislukken. Het ruimtelijke model zoals de Twentenaren die hebben gemaakt zou aangeven hoe dat komt, bijvoorbeeld omdat de doses te laag zijn. Heinrich: “Een van de belangrijkste uitdagingen is om uit te vinden of we de macrofagen niet weer naar het goede pad kunnen leiden zodat ze tumorcellen aanvallen (en vernietigen; as).”

Uiteraard is het ‘hersenmodel’ niet alleen geschikt voor glioomonderzoek en wellicht kunnen de onderzoekers binnenkort ook andere ‘orgaanmodellen’ printen…

Bron: Alpha Galileo