Het Cas9-complex (blauw) ‘omarmt’ het gids-RNA (geel) en doel-DNA (rood) (afb: Bang Wong)

De CRISPR/Cas9-methode wordt in het onderzoekslab met wisselend succes gebruikt voor het repareren van genafwijkingen, maar die blijkt meer in haar mars te hebben. Zo heeft een groep onderzoekers die techniek gebruikt om in cellen een cascade aan activiteiten teweeg te brengen in afhankelijkheid van informatie uit de cel zelf. Dat schijnt bedoelt te zijn om afwijkingen ten gevolge van aangeboren ziektes te kunnen corrigeren. Dat fenomeen heeft ook al een naam: voorwaardelijke gensturing.
De CRISPR-methode wordt alom driftig toegepast door onderzoekers, maar tot nu toe was niemand er nog in geslaagd om dat systeem zo te programmeren dat het informatie gebruikte uit de cel zelf. Wilfred Chen van de universiteit van Delaware (VS) en medewerkers ontwikkelden RNA-moleculen (voet-tussen-de deur) die bij E. coli-bateriën de genen in een bepaalde volgorde moeten sturen, afhankelijk van de omstandigheden.

Voet-tussen-de-deur

Normaal wordt er bij de DNA-bewerking een RNA-molecuul gebruikt om de genschaar naar de beoogde plek op het DNA te gidsen (gids-RNA). De onderzoekers ontwikkelden een haarspeldvormige structuur die delen van dat gids-RNA ‘afplakt’. Alleen een klein stukje (die voet-tussen-de-deur) wordt vrijgelaten en bindt aan een ander RNA-molecuul. RNA uit de cel zelf kan die blokkade opheffen, zodat de genschaar aan het werk kan gaan.
“Het belangrijkste daarbij is dat we informatie uit de cel willen gebruiken”, zegt Chen. “Die wilden we gebruiken om CRISPR/Cas9 te sturen, zodat we ook de celfuncties kunnen sturen.” De technologie zou simpel in het gebruik zijn. “Idealiter zou elk boodschapper-RNA gebruikt kunnen worden als ‘schakelaar’. Je zou je kunnen voorstellen dat je zoiets zou sturen op cellen die groeien op glucose of die verhongeren door tekort aan fosfaat enzovoort.”

Bron: Science Daily