Een röntgenopname van een Hodgkinpatiënt (afb: hematologiegroningen.nl)

De CAR-T-technologie, een vorm van immuuntherapie, zou voor het eerst met succes zijn ingezet tegen Hodgkinlymfoon, een vorm van lymfeklierkanker. Overigens was die klinische proef in eerste instantie vooral bedoeld om de veiligheid ervan te testen.
Onderzoeksters van, onder meer, de universiteit van Noord-Carolina rond Barbara Savoldo zagen dat de aanpak niet alleen veilig was, maar dat die ook effect had. De tumoren verdwenen in de meerderheid van de deelnemende patiënten bij de hoogste doses. Vrijwel alle proefpersonen hadden baat bij de behandeling. “Dat is opmerkelijk aangezien de meeste patiënten lymfomen hadden die niet reageerden op andere nieuwe en krachtige therapieën.”
Bij de CAR-T-techniek worden T-cellen genetisch zo veranderd dat ze bepaalde kankereigen eiwitten herkennen en in actie komen. In sommige gevallen worden de patiënten behandeld met T-cellen van donors. De methode is in de VS goedgekeurd voor twee vormen van bloedkanker.

Savoldo en de haren hebben zich de afgelopen jaren gericht op lymfeklierkanker. Normale chemotherapie en bestraling is in staat om 85% van de patiënten te genezen. Bij de rest van de patiënten reageert het lymfoom niet op de behandeling of komt die kanker weer terug binnen een paar jaar. Met name op die lymfoompatiënten is de (erg dure) CAR-T-techniek gericht.

Bescheiden resultaat

In een eerder onderzoek uit 2017 gericht op het ‘kankereiwit’ CD30, had de CAR-T-methode slechts een bescheiden effect gehad. Nu vernietigden de onderzoeksters bij 41 patiënten, naast de ‘fixatie’ van de T-cellen op CD30, vooraf een groot deel van de afweercellen van de patiënten. “Dat schept een veel betere omgeving voor de CAR-T-cellen om zich te delen en kankercellen aan te vallen”, zegt medeonderzoekster Natalie Grover.
De bijwerkingen waren volgens de onderzoeksters mild. Geen van de patiënten kreeg ernstige of levensbedreigende complicaties zoals hersenzwellingen, zoals die bij eerdere klinische proeven van die methode tegen bloedkankers zijn waargenomen.
Het bleek dat chemo met fludarabine om de andere afweercellen te verwijderen in combinatie met de CAR-T-methode gericht op CD30 de beste resultaten gaf. Van de 32 patiënten die zo behandeld werden verdween bij 19 het lymfoom geheel.

Van de patiënten die geheel genazen was 61% een jaar later nog kankervrij. Van alle behandelde patiënten was 94% een jaar na de behandeling nog in leven. De onderzoeksters beschouwen hun aanpak als succesvol. Ze hopen verder onderzoek te kunnen doen aan deze technologie in combinatie met andere kankermedicijnen.

Bron: EurekAlert