Nogal veel ziektes hebben een nog steeds onopgehelderde oorsprong (oorzaak). Onderzoekers vragen zich af of die oorsprong in sommige gevallen niet gezocht moet worden in ons eigen DNA, waar virussen in de loop der duizenden jaren hun sporen hebben achtergelaten. Ze hebben het dan over dodelijke ziektes als amyotrofe laterale sclerose, multiple sclerose en over schizofrenie.
Liefst 8% van ons DNA is afkomstige van virus-DNA. Vooral de zogeheten retrovirussen zijn daarbij goed vertegenwoordigd (retro omdat ze hun RNA (ipv DNA) overschrijven in het genoom van de gastheervrouw). Het meeste van dat virus-DNA (aangeduid met HERV’s) is de ‘mond’ gesnoerd door mutaties. Ander virus-DNA heeft zich ontwikkeld tot bestrijders van concurrente virussen en helpen dus ons afweersysteem, maar er zouden ook HERV’s kunnen zijn die aanleiding geven tot ziektes.
“HERV’s worden in verband gebracht met het ontstaan en het voortschrijden van MS, ALS en schizofrenie”, zegt onderzoeker Patrick Kuery. “Sluimerende HERV’s zouden kunnen worden geactiveerd door bepaalde omstandigheden zoals besmettingen, ontstekingen en dergelijke.”

MS

Het sterkste bewijs voor een verband tussen die HERV’s en een ziekte geldt voor MS. Kuery: “MS wordt veroorzaakt door een autoimmuunaanval op myeline, de vettige isolatie van (uitlopers van; as) zenuwcellen, in het centraal zenuwstelsel, maar we hebben geen idee hoe dat komt.” Verschillende studies zouden HERV’s als ‘verdachte’ aanwijzen. Al in 1989 werden retrovirussen in verband gebracht met MS, maar pas decennia later werd het verband met HERV’s gelegd. Kurey: “Het is aangetoond dat het RNA en de eiwitten van die HERV’s in verhoogde concentraties worden aangetroffen in het hersen- en ruggenmergvocht van patiënten en ook in de hersens van overleden MS-patiënten. Het is gebleken dat eiwitten waarvoor die HERV’s coderen een autoimmuunreactie tegen myeline kunnen veroorzaken. Muizen kregen dan een MS-achtige ziekte.”
Er schijnen overeenkomsten te zijn tussen die HERV-eiwitten en een glycoeiwit op het myeline. Die gelijkenis zou het afweersysteem in verwarring brengen en ook het eigen myeline afbreken.

HERV’s worden ook in verband gebracht met andere neurologische ziektes als ALS en CIDP. Bij schizofrenie zijn de verbanden minder duidelijk.
Voorlopig gaat het alleen nog maar om (sterke) vermoedens. Keihard bewijs dat de HERV’s (en dus de retrovirussen) de schuld zijn ontbreekt nog. Er is (dus) meer onderzoek nodig. Een belangrijke stap zou zijn om erachter te komen of antilichamen de HERV’s kunnen neutraliseren en daarmee de ziektes genezen of tot staan brengen die ze zouden veroorzaken. Kuery: “Er is al een klinische studie met het antilichaam Temlimab aan de gang bij MS-patiënten.” De resultaten daarvan moeten nog worden afgewacht.

Bron: EurekAlert