Oncoloog William Wood

Stamceltherapie  wordt een grote toekomst toebedacht, maar er blijkt nog veel te zijn dat we niet weten. Zo zou stamcelbehandeling bij patiënten met bloedkanker leiden tot de aanzienlijke veroudering van afweercellen. Dat lijkt er op alsof de duivel met Beëlzebub wordt uitgedreven. Het geeft hoe dan ook aan dat er nog heel wat te onderzoeken is rond stamcelbehandeling. Toch willen de onderzoekers van de universiteit van Noord-Carolina (VS) niet aan een verbod op deze behandelingen. Kankerbehandelingen zijn zelden zonder bijwerking. Tegenwoordig worden bij kankerbhandelingen vaak ook stamceltherapieën toegepast. Onderzoekers van de universiteit van Noord-Carolina wilden aan de hand van een bepaald ‘vlagmolecuul’, dat iets zegt over de ouderdom van witte bloedlichaampjes, weten of stamcelbehandeling invloed heeft op de ‘moleculaire leeftijd van die afweercellen. Hun onderzoek wees er sterk op dat er een verband bestaat: stamcelbehadeling zou de ‘moleculaire leeftijd’ van witte bloedcellen aanzienlijk verhogen bij patiënten met bloedkanker (leukemie).
Het ging daarbij om een behandeling, waarbij eigen stamcellen van de patiënt werden gebruikt en stamcellen van donoren. Vervolgens keken ze naar de aanmaak van het ‘vlagmolecuul’, p16INK4a. In beide gevallen ‘verouderden’ de witte bloedlichaampjes, maar het meest bij de patiënten die hun eigen stamcellen kregen geïmplanteerd. Ze vonden dat het bijbehorende gen een activiteit vertoont die hoorde bij een 30 jaar oudere cel.
Stamceltransplantatie had een groter effect op de veroudering van de afweercellen dan chemotherapie. Een eerder studie had aangetoond dat chemotherapie bij borstkanker leidt tot een verdubbeling van p16INK4a, hetgeen zou staan voor een veroudering met 10 jaar. Bij de behandeling met eigen stamcellen is dat drie maal het niveau voor de behandeling.

Ondanks het risico van bijwerkingen op de korte en lange termijn, stellen de onderzoekers dat stamceltransplantaties erg belangrijk zijn als behandelingsoptie. Ze denken dat hun bevindingen de basis leggen voor onderzoek naar dit leeftijdskenmerk, om artsen een betere inschatting te kunnen laten maken van de voor- en nadelen van een stamcelbehandeling. “We weten dat stamceltransplantatie levensverlengend is en in vele gevallen levensreddend voor mensen met bloedkanker en andere aandoeningen”, zegt oncoloog William Wood. “Tegelijkertijd zijn we ons er steeds meer van bewust dat patiënten gezondheidsproblemen kunnen krijgen. Het is van belang kenmerken te bepalen om dat risico vast te kunnen stellen of te bepalen welke patiënten het best op zo’n transplantatie zullen reageren.”

Biologische leeftijd

Het is bekend dat de biologische leeftijd en de werkelijke leeftijd lang niet altijd synchroon lopen. Wood: “Aan de ene kant willen we mensen niet uitsluiten op basis van hun chronologische leeftijd. Er zijn mensen van wel 80 die baat kunnen hebben bij een stamceltherapie. Aan de andere kant zouden er jongere patiënten kunnen zijn waarvoor zo’n transplantatie een risico is.”

Aangezien de onderzoekers geen gegevens hebben over het verband tussen de veranderingen in de hoeveelheid p16INK4a en de functies van de afweercellen, denken ze dat de expressie van dat eiwit een van de beste kenmerken is voor de celouderdom. “Veel oncologen zouden niet verbaasd zijn om te ontdekken dat stamceltransplantatie de veroudering versnelt”, zegt Woods baas Norman Sharpless. “We weten dat jaren na een stamceltherapie patiënten een verhoogd risico hebben op problemen met bloed, zoals een verminderde afweer, verhoogd risico op beenmergaandoeningen en op bloedkanker. Wat belangrijk aan dit werk is dat we nu het effect van de transplantatie op de moleculaire leeftijd kunnen bepalen.”

Bron: EurekAlert