Ingekapselde gif producerende stamcellen (blauw) doden resterende kankercellen rond de weggesneden tumor (groen) (foto: Khalid Shah)
Onderzoekers rond Khalid Shah van het stamcelinstituut van de Harvard-universiteit (VS) hebben genetisch veranderde stamcellen ingezet om hersentumoren te lijf te gaan. De stamcellen waren genetisch zo veranderd dat ze kankercellen dodende gifstoffen produceerden, waar ze zelf geen last van hadden. De gifstoffen belagen alleen cellen die door bepaalde moleculen op het membraan kenbaar zijn als kankercellen. In muizenhersens werkte het.
De giftige stamcellen werden gebruikt, nadat het grootste deel van de tumor was verwijderd. De stamcellen werden ingespoten in een, afbreekbaar, gel rond de (grotendeels) verwijderde tumor in de muizenhersens. Dat voorkwam waarschijnlijk het mislukken van de experimenten. Recente klinische proeven met kankerceldodende toxines die in de hersens werden ingespoten liepen spaak. Shah hoopt nu een goedkeuring van de Amerikaanse gezondheidsautoriteiten te krijgen om ‘zijn’ methode in klinische proeven bij mensen te testen.
Shah: “Kankerdodende toxines zijn met veel succes getest bij bloedkanker, maar ze werken niet zo goed bij vaste tumoren, omdat de kankercellen niet bereikbaar zijn en de gifstoffen een korte levensduur hebben. Een paar jaar geleden bedachten we dat stamcellen de functie van leveranciers van die toxines kunnen hebben voor hersentumoren, maar eerst moesten we stamcellen maken die zelf bestand zijn tegen die gifstoffen. Nu hebben we zulke stamcellen die de gifstoffen aanmaken en afleveren aan de kankercellen.”
Cytotoxines zijn dodelijk voor alle cellen, maar sedert eind jaren ’90 is het mogelijk die gifstoffen alleen bepaalde cellen te laten uitschakelen. Zo’n cel is te herkennen aan de moleculen die op het celmembraan zitten. Kwestie van sleutel en slot (of mannetje en vrouwtje) en het gif doet zijn dodelijke werk. Eenmaal in de cel, dan is die er geweest. De stamcellen van Shah en de zijnen hebben daar geen last van omdat ze genetisch zo zijn aangepast dat het gif niet in de stamcel actief is, zo luidt de verklaring. Kankercellen kunnen er niet tegen. “We hebben deze veranderde stamcellen uitgeprobeerd in muizen met hersenkanker. We zien dat de gifstoffen de kankercellen doden en het leven van de muizen verlengen.” Shah wil nu zijn therapie verbeteren door een aantal andere genetische veranderde stamcellen toe te voegen, die door zijn onderzoeksgroep zijn ontwikkeld om de resultaten te verbeteren. Het een en ander zou binnen vijf jaar moeten leiden tot klinische proeven.
Bron: Eurekalert