De geelwitte stipjes zijn de plaatsen waar de gele vlek is aangetast, waardoor het zicht slechter wordt.
Een 70-jarige Japanse vrouw wier gezichtsvermogen achteruit ging, is in een ziekenhuis in Kobe met een nieuwe celtherapie behandeld. Uitgaande van huidcellen werden via de omvorming in pluripotente stamcellen verjongde pigmentepitheel-cellen gemaakt. Overigens zal de nieuwe therapie de vrouw, die lijdt aan maculadegeneratie, niet genezen. Toch achten de medische onderzoekers de proef belangrijk omdat voor het eerst een mens met (de ‘producten’ van) gekweekte pluripotente stamcellen is behandeld.
De macula (gele vlek) is het gedeelte van het netvlies waarmee we een scherp beeld krijgen. De rest van het netvlies zorgt voor de ‘randen van ons blikveld’. De achteruitgang van de gele vlek is een van de belangrijkste oorzaken van ouderdomsslechtziendheid. Al een tijdje zijn medische onderzoekers in staat om gespecialiseerde cellen, zoals huidcellen, om te vormen tot zogeheten pluripotente stamcellen, cellen die zich weer tot een verscheidenheid aan cellen kunnen ontwikkelen. De 70-jarige Japanse zou de eerste mens zijn die een stukje weefsel geïmplanteerd heeft gekregen dat uit eigen huidcellen is gekweekt, via de omprogrammering tot stamcellen.
In een twee uur durende operatie implanteerde oogchirurg Yasuo Kurimoto een 1,3 bij 3 mm groot stukje retinaal pigmentepitheel in de oogbol. Dat weefsel zorgt voor de voeding van het netvlies, maar bij de macula-degeneratie fungeert dat niet meer goed. Na de ingreep ontstonden er geen bloedingen of andere problemen liet een vertegenwoordiger van het bekende Japanse Riken-instituut weten via de webstek van het blad Nature.
De onderzoekers van dat instituut hadden het ‘voorwerk’ gedaan. Uitgaande van huidcellen van de vrouw hadden ze stamcellen gemaakt, waarbij ze tegelijkertijd genen in de stamcellen hadden ‘gesmokkeld’ die normaal in embryonale stamcellen actief zijn. De Riken-onderzoekers slaagden er vervolgens in de aldus ‘verjongde’ stamcellen om te zetten in de pigmentepitheelcellen voor het netvlies, die daarna bij de vrouw in het oog werden geïmplanteerd. Het is niet waarschijnlijk dat de vrouw haar volle gezichtsvermogen weer terugkrijgt. De operatie was vooral bedoeld om toepassing van pluripotente stamcellen bij mensen te testen. Die willen zich nog wel eens ontwikkelen tot kankercellen.
Dat komt doordat bij het omprogrammeren van de gespecialiseerde cellen tot stamcellen nogal vaak mutaties ontstaan. Er worden op diverse plaatsen in de wereld pogingen in het werk gesteld methodes te vinden om die schadelijke mutaties tegen te gaan. Ook het eigen afweersysteem zou dwars kunnen gaan liggen. De onderzoekers hebben alle vertrouwen in hun methode. Bij soortgelijke proeven met apen en muizen bleven de tumoren weg. Alleen daarom werd deze proef toegestaan. Binnenkort zullen er zeer waarschijnlijk nieuwe operaties volgen.
“We hebben een belangrijke eerste stap gezet om pluripotente stamcellen in te zetten voor weefselherstel”, zegt Riken-onderzoekster Masayo Takahashi. “Dit is een begin om deze methode voor zo veel mogelijk mensen toegankelijk te maken.” De ontdekkers van een methode om uit gespecialiseerde cellen stamcellen te maken, kregen in 2012 de Nobelprijs van de geneeskunde . Mij is onduidelijk waarom de onderzoekers niet verwachten dat de 70-jarige vrouw baat heeft bij de operatie. Een tikje wrang, ook wel.
Bron: der Spiegel