Een embryo van de Japanse rijstvis waarbij een nieuw gen is ingebouwd, dat codeert voor een lichtgevend eiwit (gele vlek) (afb: univ. van Heidelberg)

Het begint zo langzamerhand een beetje te lijken op het verhaal van de talloze ‘doorbraken’ die er zouden zijn bereikt bij onderzoek naar kanker. De CRISPR-techniek is hoog geprezen, maar er mankeert nog wel wat aan, met name aan de nauwkeurigheid en de ongewenste mutaties, bijkomende schade, zogezegd. Nu schijnen ze in Heidelberg
een CRISPR-methode ontwikkeld te hebben die zijn werk heel precies en ook relatief goedkoop doet. Alweer?, denk ik dan. Hoe dan ook, volgens onderzoeker Joachim Wittbrodt is met deze techniek nauwkeurige genoombewerking mogelijk voor onderzoek, maar ook zou de toepassing in de kliniek met deze techniek een stuk dichterbij zijn gekomen…
Bij de CRISPR-techniek wordt een stukje RNA gebruikt als gids om de genschaar (vaak het eiwit Cas9) naar de juiste plek op het DNA te leiden. Die knipt de dubbele DNA-streng door, waarna het eigen reparatiemechanisme van de cel aan het werk gaat. Als het goed is bouwt dat op de kpipplaats het meegeleverde nieuwe stukje DNA in, maar daarbij gaat wel eens wat mis.
Het is nog steeds niet mogelijk om routineus, nauwkeurige bewerkingen aan het genoom uit te voeren. Dat zou aan het reparatiesysteem van de cel liggen, dat zo snel mogelijk de schade (van de Cas9-knip) probeert te herstellen.
Daar zijn er twee van die met de Engelse afko’s NHEJ (niet-homologe eindverbinding) en HDR (homologe directe reparatie) worden aangeduid. Die schijnen te concurreren. Net als bij het vervangen van een onderdeel in een machine moet beide einden van het in te bouwen gen perfect passen in het losgeknipte DNA om HDR zijn werk goed te kunnen laten doen. Het vervelende schijnt te zijn dat het andere reparatiemechanisme het in te bouwen gen in ketens aan elkaar kit, waardoor dat als ‘inzetstuk’ onbruikbaar is geworden.

Japanse rijstvis

Om de ongewenste ‘reparatie’ door NHEJ te verminderen veranderden de onderzoekers het in te bouwen gen zo dat NHEJ er niks meer mee kan. Het gen wordt aan beide kanten van biotine (vitamine B) voorzien om dat te bewerkstelligen. HDR zou de reparatie heel precies uitvoeren. Volgens de onderzoekers is de methode ook goedkoper dan de vorige, wat voor therapeutische toepassing natuurlijk niet onbelangrijk. De onderzoekers hebben het nieuwe systeem toegepast bij een tamelijk apart (althans voor mij) proefdier: de Japanse rijstvis. Met succes (neem ik aan).

Bron: Alpha Galileo