Rosalind Franklin (afb: WikiMedia Commons)
Deze mijn kop is misschien wat al te pertinent, maar zeker is dat kristallografe Rosalind Franklin een belangrijke bijdrage heeft geleverd aan de ontdekking van de helixstructuur van DNA in 1953, waarvoor James Watson, Francis Crick en Maurice Wilkins in 1962 de Nobelprijs voor geneeskunde/fysiologie kregen. Franklin was toen al overleden.
Al vele jaren speelt de discussie over het wegmoffelen van de belangrijke bijdrage van Franklin. Sommige wetenschapshistorici beweren dat de Nobelprijswinnaars wezenlijke informatie, een röntgendiffractiefoto nr 51 van Fraklin, op slinkse wijze zouden hebben ontvreemd. Nu lijkt uit een onderzoek van twee wetenschapshistorici dat het resultaat een gezamenlijke prestatie is geweest. Daarmee is overigens de discussie nog niet beslecht.
Matthew Cobb is een zoöloog aan de universiteit van Cambridge die werkt aan een biografie van Crick. Wetenschapshistoricus Nathaniel Comfort van de Johns Hopkinsuniversiteit schrijft een biografie over Watson. Ze publiceerden samen een artikel in Nature (dit is het commentaar; de verwijzing naar het artikel werkte niet).
Volgens hen is een deel van het verhaal waar. Watson en Crick leunden qua bewijsvoering sterk op de röntgendiffractiefoto van Franklin en ja, ze had geen toestemming gegeven die te gebruiken. Volgens het tweetal was ze meer een van de ontdekkers dan een slachtoffer van informatiediefstal.
Er zouden volgens hen twee onderzoeksgroepen tegelijkertijd gewerkt hebben aan het achterhalen van de structuur van DNA en ze wisten meer van elkaars werk dan vaak is aangenomen. Cobb: “Het is een stuk minder dramatisch.”
Watson en Crick werkten aan de universiteit van Cambridge. Kristallografe Franklin werkte met Maurice Wilkins bij het King’s College in Londen. Daar maakte ze de beroemde foto 51, maar ze zou ook na maanden geen idee hebben gehad over hoe die DNA-structuur er uit zou moeten zien. Volgens Comfort had Watson toen die de foto zag, Wilkins zou die hem hebben laten zien, vrijwel meteen door hoe de structuur moest zijn: een wenteltrap (helix, dus).
Röntgendiffractiefoto 51 van Franklin (afb: WikiMedia Commons)
Crick zou rond die tijd een labverslag hebben gekregen met gegevens van Franklin. Hij gebruikte die zonder haar toestemming. Die twee ‘eurekamomenten’, allebei op basis van Franklins werk, zouden er volgens Comfort toe hebben geleid dat Watson en Crick de puzzel in een paar dagen konden oplossen.
Watsons boek
Het ‘indianenverhaal’ zou volgens het tweetal een eigen leven zijn gaan leiden mede door het boek van Watson “The double helix”. Dat zou zijn gebeurd om het verhaal wat smakelijker en begrijpbaarder te maken voor de gewone, niet ingewijde, lezer, stellen Comfort en Cobb. Na te hebben gegrasduind in de archieven van Franklin zouden ze nieuw details hebben gevonden die dat ‘spannende’ verhaal enigszins onderuit hebben gehaald. Franklins bijdrage is groter geweest dan die ene foto.
Als bewijs voeren ze een, niet gepubliceerd, verhaal voor het Amerikaanse blad Time uit die tijd aan, dat in overleg met Franklin zou zijn geschreven. Daarin werd de ontdekking van de helixstructuur geschetst als het resultaat van de samenwerking tussen twee onderzoeksgroepen. Een brief van een collega van Franklin zou suggereren dat Franklin wist dat haar werk werd gedeeld met Crick. De ontdekking zou een gezamenlijke inspanning zijn geweest, denkt het tweetal, en hoewel er soms wrijvingen waren zouden de wetenschappers hun resultaten wel degelijk hebben gedeeld. Daar zou niks stiekems aan geweest zijn.
Toch zal dit onderzoek niet iedereen overtuigen. Zo is geneeskundegeschiedkundige Howard Markel van de universiteit van Michigan, die een boek schrijft over de ontdekking, niet overtuigd. Hij denkt dat Franklin is bestolen door de andere onderzoekers.
Vrij snel na het bekend worden van de DNA-structuur vertrok ze van het King’s College, waar ze niet met veel plezier werkte, naar het Birkbeck College, waar ze zich toelegde op onderzoek aan virussen. Ze overleed in 1958 aan de gevolgen van eierstokkanker. Anders dan de drie Nobelprijswinnaars heeft Franklin zich nooit uitgelaten over haar bijdrage. Wilkins en Crick zijn overleden en Watson is inmiddels 95.
Bron: ABC News