Ligeia Mare op Titan bestaat uit vloeibaar ethaan en methaan en heeft een oppervlak van bijna 150 000 vierkante km (afb: NASA)

Voor het leven op aarde is DNA wezenlijk, maar al jaren vragen onderzoekers zich af of er ook leven mogelijk is zonder DNA of zonder water. Er wordt gespeculeerd dat polyethers in combinatie met koolwaterstoffen als butaan of ethaan in vloeibare vorm ook ‘levensvatbaar’ zouden kunnen zijn. Dan zou er leven kunnen zijn in de koolwaterstofoceanen op manen zoals Titan of op aardachtige planeten, speculeerden Amerikaanse onderzoekers.  Uit hun berekeningen kwam dat dat op Titan niet mogelijk is maar wel elders in het healal op manen en planeten.
Leven is voor ons DNA en water, maar dat betekent niet noodzakelijkerwijs dat er zonder die twee ingrediënten niet ’te leven valt’. Andere grote moleculen zouden de rol van DNA op zich kunnen nemen, andere vloeistoffen die van water enzovoorts. Gedacht wordt dat levende systemen een omhulling nodig hebben, een membraan of celwand. We zoeken heel algemeen naar een systeem dat zich zelf kan onderhouden en dat zich kan reproduceren. Dat is nog niet eenvoudig. Water is een prachtig oplosmiddel met allerlei verrassende eigenschappen, maar water heeft ook minder prettige kantjes voor een organisch systeem. Die exercities zijn al vaker uitgehaald.
Zo zouden de celmembranen kunnen bestaan uit stikstofverbindingen en de levende organismen zich ophouden in vloeibare koolwaterstoffen bij de uiterst lage temperaturen die er bestaan op Titan, de grootste maan van Saturnus. Andere onderzoekers rond Steven Benner speculeerden over andere reuzenmoleculen dan DNA en RNA. Die vingeroefening hebben ze neergelegd in een artikel in het blad Astrobiology.
De meren op Titan bestaan grotendeels uit methaan en ethaan, zo hebben metingen van de ruimtesonde Cassini uitgewezen (of althans aannemelijk gemaakt). Eiwitten zouden onder die omstandigheden niet handig zijn, want daarvoor is water nodig als oplosmiddel. Eiwitten lossen niet op in alkanen als methaan en ethaan.  Die oplosbaarheid is wezenlijk voor de informatieoverdracht in de aardse cel en ook voor de evolutie. De onderzoekers keken naar andere moleculen die DNA-achtige eigenschappen hebben. Zo kwamen ze bij polyethers uit. Net als DNA of RNA kunnen polyethers informatie op slaan in de vorm van repetitieve stukjes molecuul. De basisingrediënten van polyethers zijn ethers met de opbouw R-O-R’, waarbij de R staat voor een koolstofketen en de O voor een zuurstofatoom. Polyethers zijn echter niet oplosbaar in vloeibaar methaan of ethaan bij temperaturen van zo’n 200 graden onder nul (95 K) zoals die zich op Titan voordoen. Het goede nieuws is dat zich elders in het heelal ook de alkanen propaan en octaan zouden bevinden op warmere Titans, denken de onderzoekers. Die zijn er niet in ons zonnestelsel, maar er zijn inmiddels genoeg planeten en/of manen ontdekt die daar wel aan kunnen voldoen. Als dat zo is, is de kans op leven buiten de aarde nog weer een stuk groter dan we nu al denken.

Bron: Futura-Sciences