De activiteit van sommige genen in zenuwcellen in hersens en ruggenmerg verandert tijdens het herstel van de schade aan het ruggenmergweefsel. Rechts de functies die de diverse genen in het lichaam vervullen (afb: Scientific Reports Nature)

Al tientallen jaren vragen onderzoekers zich af waarom ons lichaam maar schade aan zenuwbanen in de ruggengraat nauwelijks repareren. Er wordt al die tijd ook driftig gezocht naar manieren om die ban te breken, maar tot nu toe zijn die nog niet gevonden, niet echt. Lampreien hebben genen die er voor zorgen dat kapotte zenuwen van die vissoort weer worden hersteld. Het schijnt dat mensen diezelfde genen ook hebben, maar daar zorgen ze alleen voor reparatiewerkzaamheden aan het perifere zenuwstelsel.

Aan onze genen schijnt het dus niet te liggen, constateerden Ona Bloom van het Feinsteininstituut in New York en medeonderzoekers. Of althans, die genen coderen in zoogdieren voor eiwitten die actief zijn bij het repareren van het perifere zenuwstelsel en kennelijk dus niet aan het centrale zenuwstelsel.
“Wetenschappers weten al lang dat een lamprei schade aan de ruggenmerg repareert, maar we kenden de moleculaire gang van zaken niet bij deze opmerkelijke prestatie”, zegt Bloom. “In dit onderzoek hebben we alle genen bepaald die tijdens het zenuwherstel veranderen. Nu we dat weten kunnen we gaan kijken naar de signaalroutes die bij dat proces te pas komen.”

Kaakloos

De lamprei, ook wel prik of negenoog genoemd, is een palingachtige kaakloze vis, die met de mens een voorloper gemeen heeft, die zo’n 550 miljoen jaar geleden moet hebben geleefd. De schade aan het ruggenmerg kan leiden tot totale verlamming van de vis, maar in tien tot twaalf weken is de vis weer in puike vorm (je kunt je wel voorstellen hoe die proeven met de lamprei worden gedaan).

De onderzoekers analyseerden het genezingsproces en ontdekten dat de activiteit van veel genen van cellen in het ruggenmerg gedurende de herstelperiode verandert, ook overigens van een aantal genen in hersencellen. Ze constateerden dat veel bij die genen horende eiwitten een rol spelen in de zogeheten Wnt-signaalroute, die van belang is bij de ontwikkeling en het herstel van weefsel in ook andere dieren, zoals salamanders en zebravisjes.
De onderzoeksresultaten doen vermoeden dat bepaalde signaalroutes na een beschadiging van het ruggenmerg bij lampreien anders zijn dan bij zoogdieren, waardoor die laatste geen spontaan herstel van ruggenmergschade kennen. Tja, dat zal wel. Hoe dan ook, er valt weer wat om op te kauwen voor de wetenschap(pers).

Bron: Science Daily