Gabriella Ficz (afb: Koningin Mary-universiteit)
Het veranderen van de epigenetische toestand (de activiteit) van een enkel gen kan een cel al aanzetten tot abnormaal woekergedrag. Onderzoekers van de Koningin Mary-universiteit in Londen ontdekten dat het veranderen de genactiviteit bij gezonde borstcellen een kettingreactie kan starten die uiteindelijk kan uitmonden in kankerachtig gedrag met abnormale, veelvuldige celdelingen zoals bij kankercellen. Een enkele verandering volstaat.
Bij kankercellen in de epigenetische toestand danig verstoord. Dat wil zeggen dat de normale gen(in)activteit danig verstoord is. Tot nu toe was onduidelijk of die verstoring een gevolg was van kanker of daar (mede) de oorzaak van was.
Met behulp van de inmiddels welbekende CRISPR/Cas9-genschaar veranderden de onderzoekers bij gezonde borstcellen een voor een de activiteit van diverse genen. Ze wilden zien of die verandering in genactiviteit de oorzaak zou kunnen zijn van woekering, de abnormale celdeling die je aantreft bij het ontstaan van een kankergezwel.
Het bleek dat die veranderingen in het epigenetisch patroon bij de celdeling gewoon werden doorgegeven van moeder- op dochtercel. Die veranderingen hadden dus een permanent en negatief effect op de celhuishouding.
“Het is verrassend dat cellen van gezonde mensen zo makkelijk epigenetisch te veranderen zijn en dat één ’treffer’ voldoende is om een hele reeks reacties in gang te zetten die uiteindelijk leiden tot kankerachtige cellen”, zegt onderzoekster Gabriella Ficz.
‘Terugschakelen’
De ontdekking zou kunnen leiden tot nieuwe behandelingsmethoden, namelijk het weer ’terugschakelen’ naar de juiste genactiviteit. Dat zou dan een veiliger alternatief kunnen zijn voor het bewerken van het DNA. De bewerking van het epigenetische patroon is, indien nodig, ook veel makkelijker terug te draaien.
Volgens Ficz zou met de verworven kennis ook meer te zeggen zijn over ouder worden en kanker. “Epigenetische veranderingen komen in onze cellen voortdurend voor. Met het ouder worden raakt ons epigenoom (het epigenetisch patroon; as) steeds meer verstoord. Het zou aardig zijn om uit te zoeken of die verstoring iets te maken heeft met leeftijdsgebonden ziektes. Leeftijd is de grootste risicofactor voor kanker. Het is dan ook belangrijk te weten waardoor die epigenetische veranderingen worden veroorzaakt.”
Bron: EurekAlert