Ooit werd het troep (‘junk’) genoemd, dat deel van het menselijk DNA dat niet codeert voor eiwitten (zo’n 98%), maar zo langzamerhand komen wetenschappers er achter dat het allemaal wat ingewikkelder in elkaar zit. Nu denken onderzoekers van de universiteit van Michigan (VS) ontdekt te hebben dat die ’troep’ een belangrijke functie heeft in het bij elkaar houden van het genoom. Onder andere, voeg ik daar dan op eigen ‘gezag’ aan toe.

Pericentrometrisch satelliet-DNA wordt die ’troep’ tegenwoordig sjiek genoemd. Dat doet niet mee aan de aanmaak van eiwitten en vanwege de repetitieve aard zou dat ’troep-DNA’ weleens kunnen bijdragen aan de instabiliteit van dat molecuul en gevoelig zijn voor schade en ziektes. Niet alleen nutteloos, maar nog gevaarlijk ook, dus.
“We waren er niet van overtuigd dat het alleen maar troep was”, zegt onderzoekster Yukiko Yamashita. “Als we het niet nodig hebben en het niet hebben zou een voordeel zijn, dan was het waarschijnlijk in de loop van de evolutie allang verdwenen, maar dat is niet gebeurd”, vervolgt de Japanse onderzoekster ietwat naïef. Naïef omdat de evolutie heel wat meer onhandige aberraties heeft laten voortbestaan.
Yamashita en de haren besloten eens te gaan kijken wat er met cellen zou gebeuren als de ’troep’ werd verwijderd. Aangezien satelliet-DNA uit lange, herhaalde reeksen bestaat was, volgens de onderzoekers, het niet simpelweg te verwijderen en dus besloten ze gebruik te maken van het eiwit D1. Dat bindt aan de ’troep’. Vervolgens verwijderden ze D1 uit de cellen van fruitvliegjes (Drosophila melamogaster). Dat bleek in ieder geval de nekslag (=dood) voor de voorlopers van de geslachtscellen.

Kerntjes

De onderzoekers zagen dat in de van het satelliet-DNA ontdane cellen zich kerntjes vormden, kleine speldenknopjes buiten de echte kern met delen van het genoom. Zonder het hele, ingepakte genoom in de kern overleven cellen het niet, kennelijk.

De onderzoekers vermoeden dat D1 aan het satelliet-DNA bindt om de chromosomen bij elkaar te houden in de kern. Als dat niet gebeurt (omdat er geen ’troep’ is), verliest een cel de mogelijkheid een stabiele en volledige kern te vormen en legt de cel het loodje, speculeren ze.
Yamashita: “Het lijkt op het samenstellen van een boeket. Het eiwit heeft verschillende bindingsplaatsen en kan zich dus aan verschillende chromosomen binden en houdt zo het hele pakket bij elkaar.”

De onderzoekers deden ook soortgelijke proeven met muizencellen en vonden dezelfde resultaten. Dat hetzelfde gebeurt in cellen van fruitvliegjes als in die van muisjes gaf de onderzoekers aanleiding te veronderstellen dat satelliet-DNA wezenlijk is voor het voortbestaan van de cel van alle organismen met DNA in de kern (dus ook mensen).

Bron: Science Daily</em>