De transcriptefactor C/EBPa

Het moet toch niet gekker worden. Het bleek al mogelijk volwassen cellen weer om te programmeren tot (pluripotente) stamcellen, maar nu hebben onderzoekers in Catalonië een afweercel (een B-cel) omgevormd tot een ander type (een macrofaag) en daarvoor was maar een eiwit nodig, de transcriptiefactor C/EBPa. Dat zou zijn gebeurd doordat de transcriptiefactor er voor zorgt dat genen weer actief worden die leken te zijn gereserveerd voor de embryonale ontwikkeling.
Het fenomeen bleek al lang bekend (ik wist natuurlijk van niks, als leek). De afgelopen 65 jaar hadden onderzoekers al ervaren dat een aantal gespecialiseerde cellen met enige dwang is om te vormen tot andere cellen, maar hoe dat gebeurt was nog steeds vrij duister. Zo kan een huidcel een spiercel worden en een spiercel een bruinvetcel met behulp van een of twee transcriptiefactoren. Transcriptiefactoren hebben invloed op de expressie (=activiteit) van de genen. “Lang was onduidelijk of transcriptiefactoren in de verkeerde cel ons iets zou kunnen vertellen over wat er gebeurt tijdens fysiologische differentiatie”, zegt onderzoeker Thomas Graf van het centrum voor genoomsturing in Barcelona. Het blijkt dat die twee processen opvallend gelijkaardig zijn.”
Wat heet de transdifferentiëring van de B-cel gebeurt als de transcriptiefactor C/EBPa bindt aan twee gebieden op het DNA die fungeren als versterkers van genexpressie. Een van die twee gebieden is normaal actief in afweercellen, het andere alleen als de voorlopers van de macrofagen (die ongewenste indringers verslinden) klaar zijn om te differentiëren. Het lijkt er dus op dat die twee versterkende activiteiten bij elkaar er voor zorgen dat een B-cel een voorlopermacrofaag wordt, een onnatuurlijke transdifferentiëring. Graf: “Dat vertelt ons veel over hoe de transcriptiefactor de genexpressie beïnvloedt, maar de andere kant, hoe die factor de B-cel deactiveert, blijft duister en dat moet toch werken als transdifferentiëring het doet. Daar houden we ons nu mee bezig.” Het is voor Graf vooral van interesse, omdat C/EPPa ook zieke cellen, zoals leukemiecellen, zou kunnen omzetten in, niet carcinoge, macrofagen. Hij denkt dat de geforceerde celverandering mogelijk therapeutische mogelijkheden heeft.

Bron: Alpha Galileo