De telomeerlengte van de pluripotente stamcellen werd ook bij de 114-jarige weer op lengte gebracht, zij het minder vaak dan bij de jongere proefpersonen (afb: Evan Snyder)

Er zijn nogal wat mensen die eeuwig zouden willen leven. Mij lijkt me dat knap vervelend. Hoe dan ook je kunt je natuurlijk als wetenschapper afvragen waarom sommige mensen zo absurd oud worden en anderen met pijn en moeite de veertig halen. Dat heeft voor een niet onbelangrijk deel met je leefwijze te maken maar zeker ook met aangeborenheid, je genen. Onderzoekers, wellicht toch op zoek naar dat eeuwige leven, hebben nu stamcellen gefokt van cellen van 110-plussers, de ‘supercenturions’.
Mensen die ouder worden dan 110 zijn niet alleen daarom opmerkelijk. Ze blijken ook een goede gezondheid te hebben, niet bevattelijk te zijn voor kindsheid, hart- en vaatziekten en kanker die ook honderdjarigen niet ongemoeid laten. Het is nog steeds duister hoe het komt dat mensen zo oud worden. Ongetwijfeld is dat een samenloop van gunstige factoren, roep ik dan maar.
Nu hebben onderzoekers van de cellen van een 114-jarige vrouw pluripotente stamcellen gemaakt (en daarna weer mesenchymatische stamcellen). In principe kun je met deze cellen elke willekeurige cel in het mensenlichaam maken. Alle cellen in ons lijf hebben, denken we, wel hetzelfde DNA, maar de genexpressie, welk gen is actief en welk niet, maakt een cel tot levercel, hartcel of welke van de rond tweehonderd celtypen ook die we in ons lichaam hebben.
“We vroegen ons af of je zulke oude cellen nog kan herprogrammeren (tot stamcellen; as)”, zegt Evan Snyder van het centrum voor stamcellen en regeneratieve geneeskunde in de VS (tijdens het onderzoek werkte hij aan de UCSD), maar dat lijkt me een beetje domme vraag. De meeste cellen in ons lichaam worden regelmatig ververst, behalve onze hersencellen.

Strikt genomen zijn die cellen van een 114-jarige niet zo oud als de dame zelf. Ik neem tenminste aan dat Snyder en de zijnen geen neuronen hebben geherprogrammeerd. Het bleek te lukken om cellen van die dame te herprogrammeren (waarom ook niet?). Snyder c.s. blijken echt op zoek te zijn naar genen die voor een lang leven zorgen. Ik ben benieuwd, maar ik heb er een hard hoofd in dat ze die zullen ontdekken.

Bloedcellen

Ach, nu lees ik het. Snyder c.s. herprogrammeerden bloedcellen en geen hersencellen. Dat deden ze niet alleen van die 114-jarige dame, maar ook van een gezonde veertiger en een achtjarige met progeria, een zeldzaam voorkomende verouderingsziekte. Dat ging bij alle drie even gemakkelijk.
Zoals te doen gebruikelijk worden ook de telomeren, de uiteinden van de chromosomen, weer op lengte gebracht door die herprogrammering, tot verbazing van de onderzoekers ook die van de oude dame. Dat gebeurde wel wat minder vaak dan bij de anderen. Gaandeweg ons leven korten die telomeren steeds verder in.

Eigenlijk waren dit de voorbereidende handelingen voor het eigenlijke experiment waarin de vraag beantwoord moet worden of er genen bestaan die oud worden bevorderen en zo ja welke dan. Welke biologische processen maken die 110-plussers zo bijzonder (in ieder geval die ene of gaan de onderzoekers op jacht naar meer supercenturions?). En het is inderdaad de bedoeling van de onderzoekers om middelen te ontwikkelen die ons leven zouden kunnen rekken. Snyder heeft er alle vertrouwen in een (werkbaar) antwoord te vinden. En dan? Moeten we dan allemaal aan de CRISPR om ons genetisch te laten ombouwen tot supercenturions? Ik zei het al: van mij hoeft het niet….

Bron: phys.org