De structuur van het ontwikkelde bacteriedodende peptide 19 (afb: Plos One)

Structuur van het antibacteriële peptide 18 (afb: Plos One)

Franse onderzoekers rond Brice Felden zouden op basis van bacteriegif twee nieuwe antibiotica hebben ontwikkeld waar bacteriën geen resistentie tegen zouden kunnen ontwikkelen. Dat was althans hun conclusie op (geslaagde) proeven om ontstekingen veroorzaakt door multiresistente bacteriën te bestrijden bij muisjes met deze twee peptiden.
Zoals in dit blog al verschillende malen gemeld zijn inmiddels steeds meer bacteriën ongevoelig voor de meest gebruikte antibiotica. De situatie is zo erg dat er zelfs van een antibioticacrisis wordt gesproken. Felden: “Het begon allemaal met een fundamentele ontdekking in 2011. We realiseerden ons dat een gif dat aangemaakt wordt door de Staphylococcus aureus die bedoeld is om de besmetting te vergemakkelijken ook in staat is andere bacteriën in het lichaam te doden. Het desbetreffende molecuul had giftige en antibiotische eigenschappen. We dachten als we die twee kunnen scheiden we een antibioticum hadden dat niet giftig is voor het lichaam. Die uitdaging hebben we aangenomen.”

Samen met de groep van scheikundige Michèle Baudy Floc’h werd een nieuwe ‘familie’ van zogeheten peptidomimetica gesynthetiseerd. Die naam geeft aan dat ze zijn ontwikkeld naar analogie van bestaande bacteriële peptiden (korte eiwitten). Ze maakten er zo’n twintig, waarvan er twee effectief bleken bij de bestrijding van resistente Staphylococcus aureus– en Pseudomonas aeruginosa-bacteriën in muisjes die waren opgescheept met een zware bloedvergiftiging en een huidinfectie. Dat tweetal bleek niet giftig voor de andere cellen en organen, niet bij de muisjes en ook niet in kweken van menselijk cellen.
De antibiotica werden door de proefdiertjes goed verdragen bij de werkzame doses en leverden ook geen problemen voor de nieren op zoals nogal eens gebeurt met dit soort verbindingen. Felden: “We probeerden doses uit die tien tot vijftig maal hoger waren dan de effectieve dosis zonder dat er vergiftigingsverschijnselen bij de proefdieren optraden.”

Geen resistentie

Belangrijk was ook dat bacteriën die verscheidene dagen in contact waren met de behandelde muisjes geen tekenen van resistentie vertoonden. Parallel daaraan creëerden de onderzoekers situaties waarin die resistentie zich zou kunnen ontwikkelen in zowel glas (vitro) als in proefdieren en celkweken (vivo), maar er ontwikkelde zich niks. Daar moet wel bij worden aangetekend dat de blootstellingsperiodes misschien wel aan de korte kant waren (maximaal vijftien dagen).

De bacteridodende activiteit van de peptidomimetica is deels het gevolg van dat de niet-natuurlijke aminozuren waar die peptiden uit bestaan zich sterk te binden aan de bacteriemembranen. Daardoor raakt het membraan lek en ‘overlijdt’ de bacterie. Felden: “We denken dat deze moleculen goede kandidaten zijn voor de ontwikkeling van nieuwe antibiotica.” Inmiddels is ook de ‘handel’ al in gang gezet: er is octrooi verleend en een nieuw bedrijf opgericht.

Bron: Science Daily