Jennifer Doudna, moleculair bioloog aan de UC Berkeley (afb: WikiMedia Commons)

CRISPR/Cas9 is niet alleen de hoop van mensen met tot nu toe ongeneeslijke ziektes, maar is ook de ‘natte droom’ van farmaceutische bedrijven én van onderzoeksinstellingen. Al sedert de ontdekking van deze van bacteriën geleende genoomtechniek ruziën Amerikaanse instellingen over het intellectuele eigendom van die techniek (in Amerika kun je de natuur patenteren). De strijd ging tussen oost en west: de universiteit van Californië in Berkeley en het Broad-instituut in het Amerikaanse Cambridge. De jongste juridische ontwikkelingen lijken er  op te wijzen dat de ‘Oosterlingen’ gaan winnen. Of dat gevolgen heeft voor het toepassen van die techniek is nog maar zeer de vraag, want sedert de ontdekking heeft de CRISPR-methode zich sterk ontwikkeld…

Op 10 september stelde een federaal hof van beroep dat het intellectuele eigendom van de techniek bij het Broad-instituut ligt. Eerder was de Amerikaanse octrooicommissie al tot die conclusie gekomen. Het lijkt er op dat ‘uitdaagster’ Jennifer Doudna en haar medestrijders van de universiteit van Californië in Berkeley nu aan het kortste eind zal trekken.
Het gaat allemaal om geld en voor de grote farmabedrijven glinstert er goud. De strijd tussen de beide instellingen, het Broad-instituut is een samenwerkingsverband tussen het MIT en de Harvard-universiteit, was/is ongewoon fel. Normaal gesproken regelen onderzoeksinstellingen dit soort akkevietjes buiten de rechter om. Overigens zouden de instituten wel gezegd hebben dat de onderzoekswereld geen (financiële) last van de octrooitoekenning zal hebben, maar dat zal met bedrijven vast anders zijn.
Voor Doudna en de haren kan nu alleen nog het Amerikaanse hooggerechtshof de jongste uitspraak ongedaan maken. Of ‘Berkeley’ weer in beroep zal gaan is nog onbekend.

Snelle ontwikkeling

Het is nog maar enkele jaren geleden dat de CRISPR-techniek haar entree maakte in de wereld van de onderzoekers, maar in die korte tijd is er van alle kanten aan gesleuteld en heeft de techniek een snelle ontwikkeling doorgemaakt. Zo is inmiddels duidelijk dat het eiwit Cas9 niet de enige ‘genschaar’ is en zijn er manieren ontdekt om wat ’technische feilen’ van CRISPR bij te slijpen. Er is zelfs een methode ontwikkeld om afzonderlijke nucleotiden (de DNA-bouwstenen) uit het DNA te knippen in plaats van hele genen.
Het is dan ook de vraag of dit felle patentgevecht uiteindelijk iets zal opleveren voor de kemphanen (-hennen?).

Bron: Nature