Een T-cel met een mesotheline-receptor blijkt bereid alvleesklierkankercellen aan te pakken (afb: Cancer Cell)

Onderzoekers van het Fred Hutchinson-kankerinstituut in Seattle (VS) zijn er met behulp van een immuuntherapie bij muizen met alvleesklierkanker in geslaagd de overlevingskans met 75% te vergroten. Alvleesklierkanker is tot op heden een vrijwel onbehandelbare kanker die relatief snel na de diagnose tot de dood leidt. De onderzoekers willen volgend jaar al een klinische proef bij mensen starten.
De studie, die werd geleid door Sunil Hingorani en Phil Greenberg, behelsde een immuuntherapie bij muizen met (menselijke) alvleesklierkanker. Dit door Hingorani ontwikkelde muismodel, zoals dat dan heet, had eerder al geleid tot een andere klinische test voor een genezingswijze voor alvleesklierkanker. om
Alvleesklierkanker is lastig te behandelen doordat de kankercellen een manier hebben om onopgemerkt te blijven door het immuunssysteem en doordat de tumoren zijn voorzien van een taaie afscherming. Anders dan andere kankergezwellen schijnen alvleeskliertumoren toe te kunnen met weinig bloed. Daardoor slaat de chemotherapie, die de bloedvaten als transportsysteem gebruikt, slecht aan. Als patiënt of dokter merkt dat er iets mis is, is de kanker al een tijd aan het woekeren en meestal al uitgezaaid.
De T-celtherapie, een vorm van immuuntherapie, lijkt een beloftevolle behandeling van verschillende typen bloedkankers, maar om die afweercellen op gezwellen in de alvleesklier af te sturen lijkt weinig kans van slagen te hebben vanwege die taaie afscherming van de tumoren. De onderzoekers knutselden genetisch aan de T-cellen, zodat die kankercellen in de alvleesklier herkennen en aanvallen en naar gehoopt mag worden vernietigen. In feite werd de afweercel voorzien van een receptor voor het ‘kankereiwit’ mesotheline. Probleem blijft nog steeds die kleine bloedtoevoer bij alvleeskliertumoren, want ook de aangepaste T-cellen komen via de bloedbanen. De onderzoekers dachten vooraf niet dat de aangepaste T-cellen alleen een kans zouden hebben, maar je moet toch ergens beginnen. Die van een extra receptor voorziene T-cellen bleken bij muizen met alvleesklierkanker redelijk succes te hebben. Tot hun verrassing bleken de aangepaste T-cellen, die aangetrokken werden door het mesotheline, er in te slagen de tumoren binnen te dringen en aan te vallen (zie afb).
In het muismodel van de ziekte – die iets agressiever is dan de menselijke vorm – overleefden dieren die T-cellen kregen die aangetrokken werden door een ander eiwit dan mesotheline gemiddeld 54 dagen nadat de kanker ontdekt werd, met de door mesotheline aangetrokken T-cellen leefden ze gemiddeld nog 96 dagen. Ik moet dus constateren dat ook deze immuuntherapie de patiënt kennelijk niet geneest. Toch zijn de onderzoekers optimistisch. Ze hebben al menselijke T-cellen veranderd om alvleesklierkankercellen aan te vallen en zijn klaar voor de klinische proef; in eerste instantie om de veiligheid van de behandelmethode aan te tonen. Greenberg: “Dit is het beste wat er tot nu is op dit terrein. Het is moeilijk optimistisch te zijn zonder ooit een patiënt behandeld te hebben, maar de biologie ziet er goed en betrouwbaar uit.”

Bron: EurekAlert