Jiankui He op genoomcongres in Hongkong vlak voor hij van het toneel verdween (bijna letterlijk)

De hersens van twee zuigelingen waarvan het genoom is veranderd om ze hiv-bestendig te maken zouden ook veranderd kunnen zijn, denken onderzoekers. Of dat schadelijk of voordelig zou kunnen zijn konden ze niet zeggen. Jiankui He, die de genoomverandering realiseerde, schijnt in China inmiddels vervolgd te worden.
De wetenschapswereld is nog steeds niet over zijn ontzetting heen. Verandering aan het genoom van embryo’s die uiteindelijk geboren worden, wordt nog steeds als uiterst onverantwoordelijk (want onvoorspelbaar en gevaarlijk) beoordeeld. Het veranderen van een embryogenoom betekent dat die verandering door het hele lichaam in alle cellen aanwezig is en ook aan de volgende generatie zal worden doorgegeven (in dit geval werd er een gen verwijderd). Dat is heel wat anders dan het veranderen van genen in gemuteerde cellen. Die veranderingen sterven met de cel.
Dat werd ook duidelijk in een nieuwe studie. Volgens een onderzoek van Thomas Carmichael van de universiteit van Californië in Los Angeles en medewerkers helpt de verwijdering van het CCR5-gen die de tweeling tegen hiv moet beschermen ook bij het herstel na een beroerte. Onderzoekers toonden al in 2016 aan dat beschadigingen in de hersens van muisjes sneller werden hersteld als het gen CCR5 werd geblokkeerd. Er vormden zich dan makkelijker nieuwe verbindingen, die de functies van gestorven hersencellen overnamen. Bovendien leerden de muisjes beter en konden zich zaken makkelijker herinneren als het CCR5-gen werd geremd door een bepaalde verbinding. Die remmer wordt ook bij hiv-besmetten gebruikt om uitbreiding van het virus in het lichaam te voorkomen.

Milde beroerte

Carmichael c.s. constateerden bij 446 patiënten die een lichte of gemiddelde beroerte hadden gehad dat die door het remmen van het CCR5-gen weer beter konden praten en lopen dan zonder. Daarbij viel op dat patiënten die van nature geen CCR5-gen hadden het ’t beste deden. Ook zaken als geheugen, uitdrukkingsvermogen en concentratie werden door het remmen van dat gen beter.

“Wij zijn de eersten die de functie van het CCR5-gen in de hersens van mensen hebben bepaald”, zegt Carmichael. Welke invloed het wegsnijden van dat gen heeft, valt nu nog niet te zeggen. Daarom worden die experimenten van He ook als zo onverantwoordelijk gezien, vinden de onderzoekers. Er is volgens hen een duidelijk verschil of je een defecte lichaamsfunctie herstelt of een eigenschap wezenlijk verandert. Daarom is het onduidelijk of dat ontbrekende gen de tweeling bijzonder slim maakt of dat ze een geweldig geheugen hebben. Misschien zorgt die ingreep er alleen maar voor dat de twee meisjes sneller van een beroerte herstellen, zoals mensen die dat gen van nature niet hebben, veronderstellen de onderzoekers. Bovendien is een geweldig geheugen niet altijd een groot voordeel. Hersens fungeren juist zo goed omdat ze in staat zijn onbelangrijke informatie te filteren (die opmerking laat ik geheel aan der Spiegel;as).

Bron: der Spiegel