Er vindt een levendig berichtenverkeer plaats tussen de dieverse cellen in ons lichaam (afb: RIKEN-instituut)

Onderzoekers va, onder meer, het Japanse RIKEN-instituut hebben een soort verklarend woordenboek gemaakt van de communicatie tussen cellen. Een menselijk lichaam zou er zo’n  40 biljoen hebben, cellen. Ze deden dat door systematisch de relaties tussen ‘boodschappers’ zoals insuline en interferon en de receptoren te analyseren. Ze hebben zo’n kleine 2000 boodschapper/receptor-paren bekeken tussen 642 boodschappers en 589 receptoren. Dat geeft een beeld van hoe de rond belangrijkste 140 menselijke cellen in ons lichaam zich met elkaar verstaan.
De onderzoekers constateerden dat de meeste cellen tientallen of zelfs honderden boodschappers (die ze ‘liganden’ noemen) en receptoren produceren. Daardoor onstaat er een hecht communicatienetwerk. De ontwikkeling van meercellige systemen uit eencelligen is een van de belangrijkste gebeurtenissen (of waarschijnlijk serie gebeurtenissen) in de evolutie van het leven op deze planeet. Tijdens die overgang zouden cellen met elkaar zijn gaan communiceren, zo stellen de onderzoekers. Dat lijkt me eerlijk gezegd een voortzetting van de communicatie tussen eencelligen. Dus zo bijzonder is die communicatie niet, misschien wel dat die inmiddels afhankelijk is geworden van de positie van de specifieke cel in het meercellige systeem.
Die communicatie is vooral gevoelig in de vroege embryonale ontwikkeling, als de cellen zich gaan differentiëren, maar die communicatie speelt ook een belangrijke rol in volwassen meercelligen. We hoeven alleen maar te denken aan de communicatie die nodig is voor het functioneren van ons afweersysteem, maar ook voor groei, herstel van weefsel enz. Als er iets mis is met de communicatie tussen cellen, dan kunnen er vervelende dingen gebeuren, zoals het ontstaan van kanker of autoimmuunziektes.
Ondanks het belang van het communicatiesysteem tussen cellen is tot nu toe eigenlijk alleen maar gekeken naar de communicatie tussen een paar celtypen en dan alleen nog beperkt tot een klein aantal boodschapper/receptor-paren. De onderzoekers haalden hun gegevens uit het wereldwijde FANTOM5-project dat geleid wordt door het RIKEN-instituut en gebruikten informatie van bestaande databanken en publicaties. Ze constateerden dat de communicatie tussen cellen van dezelfde soort vrij normaal is: tweederde van alle communicatie tussen cellen. Op de een of andere vreemde manier lijken receptoren zich eerder ontwikkeld te hebben dan de boodschappers.

Bron: Eurekalert