Op het eiland Nantucket voor de kust van Boston (VS) komen opvallend veel muizen voor die besmet zijn met de Lyme-bacterie (afb: NYT)

Gendruk (in het Amerikaans ‘gene drive’) is een techniek om via een genetische truc heel snel dierpopulaties te veranderen. Zo worden ziektevoortbrengende muggen genetisch zo veranderd dat ze, bijvoorbeeld, geen nageslacht meer kunnen krijgen in de hoop en verwachting dat de dreigmug daarmee uitsterft. Dat lijkt een listige manier om allerlei ziektes te voorkomen zoals ebola en malaria, maar er zijn nogal wat vragen over de veiligheid van de gendruktechniek. Onderzoekers zijn bang voor een verbod.

In december was er in het Mexicaanse Cancún een VN-congres over biodiversiteit. Er gingen daar stemmen op veldproeven en bepaalde vormen van labonderzoek met gendruk te verbieden. Zo ver kwam het niet. Wel zou er meer onderzoek naar de risico’s van die techniek moeten worden gedaan en er werd opgeroepen voorzichtig te zijn met het gebruiken van gendruk.
Zo leeft het idee om op het eiland Nantucket, voor de kust van Boston (VS), met die techniek in het wild levende muizen immuun te maken voor de Lymebacterie. Deze bacteriën worden meestal via een tekenbeet overgedragen van muis op mens. Op Nantucket komen relatief veel Lymegevallen voor.
Organisaties als Synbiowatch en Friends of the Earth zijn steeds huiveriger geworden voor gendruk, die ze een uitstervingstechniek noemen. Die organisaties spelen steeds vaker met het idee van een moratorium, een pas op de plaats. Ook bij de internationale koepel van natuurbeschermers en overheden IUCN is gendruk niet populair.
Plantenecoloog Tom de Jong van Universiteit Leiden vindt een moratorium geen goed idee. Hij is bang dat met een moratorium het kind met het badwater wordt weggegooid. Het onderzoek zou gewoon door moeten gaan. Hij organiseert samen met collega’s in maart een congres over de vraag hoe je onderzoek op dit terrein zou kunnen regelen.
De Wageningse microbioloog John van der Oost erkent dat er haken en ogen aan de gendruktechniek kleven. “Het is goed daarover van gedachten te wisselen. Op een gegeven moment moet er duidelijke wet- en regelgeving komen. Ik denk dat je voorlopig voorzichtig moet zijn met proeven in de vrije natuur.” Overigens worden er momenteel in Nederland volgens het RIVM geen onderzoek gedaan op het gebied van gendruk.

Bron: c2w