Bepaalde macrofagen in wonden van Afrikaanse stekelmuisjes zorgden voor weefselherstel in plaats van littekening zoals normaal bij zoogdieren (afb: univ. van Kentucky)

Het blijkt dat, in ieder geval bij Afrikaanse stekelmuisjes en gewone labmuisjes, macrofagen, de celslobberende afweercellen, een belangrijke rol spelen bij het weefselherstel of littekening van zoogdieren. Weefselherstel (en orgaansynthese) staan hoog op de ranglijst van onderzoeksthema’s, maar van weefselherstel van zoogdieren weten we maar bar weinig. Het opmerkelijke aan de stekelmuisjes is dat bij verwonding het weefsel zich hersteld, niet bij de labmuisjes (daar ontstaat net als bij de mens littekenweefsel).

De onderzoekers van de universiteit van Kentucky (VS) zagen dat macrofagen rommel opruimen bij verwondingen tijdens de wondheling. Ze helpen ook littekenweefsel te vormen. Je zou kunnen zeggen dat ze een belangrijke rol spelen in het wondherstel van zoogdieren (-tjes).
“We weten maar erg weinig van weefselherstel bij zoogdieren”, zegt onderzoeker Ashley Seifert van de universiteit van Kentucky. “Het meeste dat we van weefselherstel weten is afkomstig van onderzoek aan ongewervelden of amfibieën en vissen. Als we bij mensen die kennis willen toepassen, dan zou het nuttig zijn om te begrijpen welke celtypes en moleculen dat herstel van nature bij zoogdieren reguleren.”
Een populair onderwerp op dit terrein was en is om uit te zoeken waardoor bepaalde dieren, zoals salamanders en zebravisjes, zo’n geweldig regeneratievermogen hebben. Die laten hele ledematen weer aangroeien, terwijl veel zoogdieren, zoals de mens, het met littekenweefsel moeten doen.
Bijna acht jaar geleden ontdekte Seifert dat de Afrikaanse stekelmuis een van de weinige zoogdieren is die tot volledig weefselherstel in staat is. Dat maakte de diertjes gewild onderzoekmateriaal, maar het bleef onduidelijk waarom dat herstel bij die stekelmuisjes zo heel anders verloopt dan bij ‘normale’ labmuizen.

Ontsteking

De onderzoekers besloten te kijken of de reactie op een ontsteking bij de twee muizensoorten verschilde. De profielen van de witte bloedlichaampjes, onderdeel van het afweersysteem, bleken gelijk, maar een verwonding bleek bij de stekelmuisjes locaal een andere reactie te geven dan bij de labmuisjes. “We ontdekten dat de macrofagen die actief zijn bij het herstel andere zijn dan die actief zijn bij de vorming van littekenweefsel”, zegt medeonderzoekster Jennifer Simkin.

Ze verwijderden macrofagen uit de (verwonde) oorschelp van de muisjes. Die bleken nodig voor de herstelreactie op een verwonding. Als ze die weer terugbrachten in de wond, dan begon het herstel. Ook bleek een bepaald type ‘ontstekingsmacrofaag’ ruim voorhanden tijdens het de vorming van littekenweefsel (labmuisjes), maar zo goed als afwezig bij weefselherstel (stekelmuisjes).
“Het lijkt er op dat macrofagen zowel regeneratieve als pathologische eigenschappen hebben”, zegt fysioloog John Gensel. “Macrofagen lijken in ons model het herstel te bevorderen. De volgende stap is na te gaan welke componenten van de macrofaagactivering nodig zijn voor weefselherstel.”

Het gaat er de onderzoekers nu dus om te achterhalen hoe dat systeem aanzet tot weefselherstel en niet tot littekenvorming. Als het eenmaal zo ver is ga ik daar een groot verhaal over schrijven, want dat zou wereldnieuws zijn. Voorlopig hebben ‘we’ nog niet zoveel in handen.

Bron: Science Daily