Bloedplaatjes verergeren de ontstekingsreactie van eht afweersysteem (afb: Franklin et. al.)
Bloedplaatjes spelen een belangrijke rol in de bloedstolling, maar het lijkt er op dat ze ook een woordje meespreken in de afweerreactie. Onderzoekers van de universiteiten van Bonn (D) en Sao Paolo (Bra) zouden hebben aangetoond (pdf-bestand) dat bloedplaatjes het ontstekingsproces aanzienlijk aanwakkeren. Dat lijkt een kwalijke bijdrage, maar de plaatjes hebben ook een heilzame werking op het afweersysteem. De onderzoekers denken dat deze nieuwe kennis kan helpen bij de behandeling van autoimmuunziektes zoals reuma.
Bloedplaatjes zorgen er voor dat witte bloedlichaampjes (de afweercellen in het bloed) duidelijk meer ontstekingssignaalstoffen aanmaken. “Het zou kunnen dat dit effect bijdraagt aan de grote problemen bij autoimmuunziektes”, zegt Bernardo Franklin van het de universiteit van Bonn.
De onderzoekers concentreerden zich op het zogeheten NLRP3-inflammosoom, waarbij het eiwit NLRP3 een ontstekingsmechanisme in gang zet waaraan een aantal eiwitten hun medewerking verlenen. Een van die eiwitten is interleukine-1 (IL-1).
Als cellen die eiwitten aanmaken dan komen daar andere afweercellen op af en versterken zo de ontstekingsreactie. Aangezien dat gevaarlijk kan zijn voor het organisme wordt dat inflammasoom, en dus de aanmaak van IL-1, streng gereguleerd. “We hebben nu aangetoond dat bloedplaatjes daarbij een rol spelen”, zegt medeonderzoeker Lucas Secchim Ribeiro. “Ze zorgen ervoor dat bepaalde afweercellen, macrofagen en neutrofiele granulocyten, meer inflammosomen aanmaken.”
Dat schijnen de bloedplaatjes te doen door een cocktail aan stoffen af te scheiden. In afweercellen zorgen die ervoor dat bepaalde genen die nodig zijn voor de aanmaak van ontstekingseiwitten actiever worden (dus meer van die eiwitten aanmaken). Daarvoor is geen contact tussen de bloedplaatjes en de macrofagen en granulocyten nodig.
Als een drupje van een kweek van bloedplaatjes werd gedruppeld in een kweek van menselijke afweercellen dan bleken die duidelijk meer inflammosoomeiwitten aan te maken (waaronder IL-1). De onderzoekers zijn er nog niet achter welke stoffen die door de bloedplaatjes worden aangemaakt daarvoor verantwoordelijk zijn.
Bij malariapatiënten is geconstateerd dat hoe meer bloedplaatjes die in hun bloed hebben, hoe hoger de IL1-spiegel in het bloed is. De onderzoekers verminderden bij proefdiertjes (muizen) het aantal bloedplaatjes en injecteerden ze vervolgens met stukjes celwand van bacteriën. Het bleek dat die duidelijk minder IL-1 aanmaakten dan muisjes met een hogere bloedplaatjesconcentratie.
Boosdoeners?
Aangezien IL-1 de ontstekingsreactie verergert is het ‘extra’ van de bloedplaatjes niet bepaald een verbetering. Volgens Franklin betekent dat niet dat die bloedplaatjes daarom de kwaaie pieren zijn. Ze hebben ook op andere manieren invloed op de afweerreactie. Zo voorkomen ze dan na besmetting met een ziekteverwekker bloedvergiftiging ontstaat. De nieuwe kennis zou iets kunnen betekenen voor de behandeling van autoimmuunziektes zoals reuma of suikerziekte I.
Een belangrijke boodschap die de onderzoekers kwijt willen is dat alles in een organisme in samnhang moet worden gezien. Als je, bijvoorbeeld, bloedcellen isoleert in een kweek, dan reageren die vaak heel anders dan in hun natuurlijke omgeving, waar ze met veel andere cellen ‘contact’ hebben. Franklin: “Proeven in glas geven geen volledig inzicht in die processen die in het lichaam plaatsvinden.”
Bron: Alpha-Galileo