Stamcellen

Hou nu eens op met die overdrijving bij stamcelonderzoek, vragen vijf onderzoekers in Science aan medestamcelonderzoekers. Resultaten worden overdreven en er worden niet waar te maken beloftes gedaan over nieuwe therapieën. De internationale vereniging voor stamcelonderzoek ISSCR heeft richtlijnen opgesteld (pdf-bestand) om die overdrijvingspraktijken in het vakgebied de kop in te drukken.
Stamcellen zijn heet, gloeiend heet. Als je die cellen hebt, dan zou je heel wat ziektes effectiever kunnen bestrijden dan je die nu kan en kunnen zelfs vervangende organen gemaakt worden, is de gedachtegang, maar volgens het vijftal gaan heel wat onderzoekers over de schreef. Vooral de beloftes van superieure behandelwijzen waarbij stamcellen het probleem (de ziekte) zullen gaan oplossen zijn vaak weinig gefundeerd. Dergelijke loze beloften worden vaak nog verder ‘opgetuigd’ in de grote nieuwsmedia. Dat overenthousiasme zou kunnen leiden tot onbezonnen klinische proeven met grote risico’s voor de deelnemers. Zo ontstaat er een gapend gat tussen de verwachtingen van het publiek en de stand van de wetenschap, vrezen de vijf onderzoekers. Hoe ernstig de situatie uit de hand kan lopen toont de zelfmoord van de Japanse onderzoeker Yoshiki Sasai in augustus 2014. Begin dat jaar had de jonge en mooie Haruko Obokata een methode gevonden waarmee heel eenvoudig stamcellen zouden kunnen worden gemaakt. De artikelen in Nature werden later door het instituut van Obokata teruggetrokken wegens fraude.
De vijf zijn niet de eersten die zich opwinden over het overdrijven van onderzoeksresultaten op wetenschappelijk gebied. Het heeft veel te maken met het trekken van aandacht en het fokken van fondsen. Overdrijving is (dan ook) niet voorbehouden aan dit onderzoeksveld. De vijf stamcelspecialisten vinden dat het grote publiek goed geïnformeerd dient te worden en dat staat of valt met het leveren van betrouwbare informatie. Volgens hen kan dat: overdrijving is niet onvermijdbaar. Dat de resultaten nooit helemaal heel overkomen in de grote media is welhaast een feit, maar dat ontslaat de wetenschappers niet van de plicht verifieerbare resultaten te publiceren, vinden ze.

Misschien zou er op het gebied van stamcelonderzoek iets moeten worden gedaan in de geest van wat op het gebied van klimaatonderzoek is gebeurd, stelt, stelt Sylvestre Huet in Le Monde voor. Daar is een webstek ingericht, waar specialisten wetenschappelijk commentaar mogen leveren op beweringen van, vooral, ‘klimaatontkenners’. Zo kreeg de bewering van Bjørn Lomborg in de Britse krant The Daily Telegraph van 5 mei dat de klimaatverandering meer voordelen dan nadelen oplevert het predicaat, laag tot zeer lage wetenschappelijke geloofwaardigheid.

Bron: Le Monde