‘Geknepen’ cellen in de gel (afb: Matthias Lutolf/EPFL)

Onderzoekers van de polytechnische school in Lausanne (EPFL, Zwi) zouden een methode hebben gevonden om gewone cellen om te vormen tot stamcellen. Dat schijnen ze te doen door de cellen te ‘knijpen’. Laten we hopen dat dit niet net zo’n onzin is als de ‘zure’  stamcel  van het Japanse RIKEN-instituut die in 2014 voor grote opschudding heeft gezorgd. Uit het persbericht en de samenvatting van het artikel valt niet op te maken of knijpen de enige behandeling is die van gewone cellen stamcellen maakt.
Het is mogelijk om stamcellen, de alleskunners onder de cellen, te maken door gewone cellen te ‘reprogrammeren’, maar dat schijnt toch niet echt een ‘eitje’ te zijn. De onderzoekers van de Zwitserse polytechnische school hebben een gel ontwikkeld, waarmee ze gewone cellen kunnen veranderen in stamcellen door te knijpen.
Stamcellen zijn er in diverse soorten en maten, maar de enige echte alleskunners zijn de pluripotente stamcellen, de geherprogrammeerde cellen die net zo alleskunnerig zijn als de natuurlijke embryonale stamcellen. Zoals gezegd zijn de huidige methodes om stamcellen te maken niet al te effectief. Bovendien worden die slechts in een plat vlak gekweekt (in petrischalen), terwijl de stamcellen van nature acteren in de ruimte.
De onderzoekers rond Matthias Lutolf gebruikten om die derde dimensie te krijgen een gel, waar ze de normale cellen in plaatsten en die voorzagen van voedingsstoffen. “We probeerden een driedimensionale omgeving te creëren zoals in een levend weefsel en keken of dat het celgedrag beïnvloedt”, zegt Lutolf. “Tot onze verrassing zagen we dat de celherprogrammering ook wordt beïnvloed door de nabije micro-omgeving.” De gel, dus. De onderzoekers ontdekten dat ze de cellen sneller en beter konden reprogrammeren door de samenstelling van de gel, en daarmee de stijfheid en dichtheid, te veranderen: de cellen worden geknepen/samengedrukt.
Waarom dat zo is, is volslagen duister. Lutolf: “Iedere cel heeft misschien een ‘gevoelig punt’ van chemische of fysische factoren waarbij de cellen het best transformeren. Als je dat eenmaal gevonden hebt, is het een kwestie van geld en tijd om stamcellen op grote schaal te produceren.” Voorlopig is dat niet zijn grootste zorg. Hij gaat eerst op zoek naar dat veronderstelde ‘gevoelige punt’.

Bron: EurekAlert