Waarom doet aan Amerikaanse militaire onderzoeksorganisatie (Darpa) onderzoek naar alternatieve bestrijdingsmethoden voor de landbouw waar genetisch veranderde virussen en insecten (als virusdragers) aan te pas komen? Dat vragen sommige onderzoekers zich in het wetenschapsblad Science af. Voor hetzelfde geld kunnen die virussen ook als biologisch wapen worden, stellen de critici. Voor het onderzoek is 45 miljoen dollar (bijna 40 miljoen euro) uitgetrokken. Geen kattendrek.
Het idee is om genetisch veranderde virussen via insecten op landbouwgewassen los te laten. Die virussen hebben genen meegekregen die de planten zouden helpen zich tegen plagen, zoals ziektes of droogte, te weren. In Science stellen een aantal wetenschappers dat die techniek ook voor kwalijker doeleinden is te gebruiken. “Volgens ons heeft die methode de Amerikaanse landbouw niet veel extra’s te bieden en is ook geen middel tegen natuurrampen”, schrijven de wetenschappers. “Het programma kan gebruikt worden om biologische methoden te ontwikkelen voor kwalijke doeleinden.”

Als dat klopt dan is dat onderzoek in strijd met het internationale verdrag op het verbod van biologische wapens, zeggen de auteurs, waaronder bioloog Guy Reeves van het Duitse Max Planck-instituut voor evolutionaire biologie en rechtsgeleerde Silja Voeneky van de universiteit van Freiburg (D). Reeves: “Het is veel makkelijker biologische wapens te ontwikkelen dan iets dat in de landbouw gebruikt zou kunnen worden.” Aan het onderzoeksprogramma nemen diverse onderzoekers van Amerikaanse universiteiten deel. Voorlopig zijn er alleen nog maar proeven gedaan in afgesloten ruimtes en niet in de open lucht.
“We hebben virussen die planten genetisch kunnen veranderen of zelfs muizen (en dus ook mensen; as)”, zegt Reeves, “maar niemand zal die in de open lucht verspreiden. Dat maakt dit Insectbondgenoten-programma uniek.” Volgens Darpa is dat ook niet de bedoeling.

Geen hout

De kritische wetenschappers stellen dat het argument dat het programma kan worden gebruikt in de landbouw geen hout snijdt. Je zou het virus ook kunnen verspreiden via verstuiving, zoals nu ook gebeurt met bestrijdingsmiddelen, maar dit programma gebruikt insecten als ‘boodschappers’. Dat maakt de methode niet erg praktisch voor gebruik in de landbouw. Bovendien heb je door insecten te gebruiken niet in de hand waar die virussen worden afgezet. Alles wijst op heel andere toepassingen dan de landbouw, vinden de critici.

Darpa houdt zich voor de domme. De methode zou nieuwe mogelijkheden geven snel in te grijpen in situaties die de voedselvoorziening bedreigen. Volgens de militaire onderzoeksorganisatie is sproeien onhandig en duurt het kweken van resistente gewassen jaren. De onderzoekers die aan het insectenprogramma meedoen moeten drie ‘moordschakelaars’ inbouwen bij wijze van noodstop.
“Darpa produceert geen biologische wapens noch middelen voor de verspreiding ervan”, zegt een woordvoerder. “We begrijpen de zorgen, (…) daarom ook hebben we programma zo ingedeeld met actieve deelname van wetsgeleerden en ethici en een proactieve communicatie met beleidsmakers en publiek.”

Bron: the Guardian