John Sotos van Intel

Stel, we vinden het medicijn dat ons, eindelijk, verlost van kanker. Zou dat medicijn tegelijkertijd een dodelijk biowapen kunnen worden? Dat vroeg John Sotos zich af op, opmerkelijk, een een bijeenkomst van e-krakers in Las Vegas. Het probleem is natuurlijk van alle tijden: met een mes kun je brood snijden of een houten beeldje maken, maar ook iemand vermoorden.

John Sotos is cardioloog en hoofd medisch onderzoek bij chipsmaker Intel. Zo iemand op een krakerscongres is al opmerkelijk, maar het onderwerp dat ie ter sprake bracht lijkt helemaal buiten de orde. Wat heeft kanker met digitale codes te maken?
Veel.
Nieuwe technologieën of uitvindingen hebben vaak twee kanten: een lichte en een donkere. Het mes is al genoemd. Kernsplitsing is nog zo’n voorbeeld. Volgens Sotos kan een techniek om ziektes definitief op de knieën te dwingen ook worden gebruikt om het genoom van individuen of hele groepen in een keer desastreus te veranderen. De cardioloog plaatste zijn vraag temidden van verhalen over het digitaal inbreken in windparken, stemmachines en telefoons. Sotos werd niet onmiddellijk gek verklaard.
In Amerika loopt er een onderzoeksprogramma dat ten doel heeft kanker definitief te verslaan. Dat zou dan soort vaccin moeten zijn. Dat medicijn zou dan ook meteen een biowapen zijn met een ontstellende vernietigingskracht, stelde Sotos.

Onpraktisch

Biowapens zijn niet erg praktisch in het gebruik. Als het de bedoeling is om die tegen de vijand te gebruiken, dan moet je er ook rekening mee houden dat een biowapen geen onderscheid maakt tussen vriend en vijand. Dat gaat met een nieuw kankervaccin veranderen, denkt Sotos. Daarbij zou/zal het gaan om het veranderen van DNA. Hij noemde kanker een ziekte van het DNA. Omdat je dat middel kan inzetten op jouw specifieke kanker, verdwijnt het ‘blinde’ karakter van dit medicijn/biowapen. Je zou het middel dan kunnen inzetten tegen mensen met bepaalde genetische eigenschappen.

Er is nog geen kankermedicijn, maar met de genschaar CRISPR/Cas9 (en andere) kun je de code van het genoom veranderen. Daarbij wordt gewerkt aan steeds verdere verfijning van dat ‘instrument’ en daarmee van de doelgerichtheid. “Daar zijn duizenden mensen mee bezig in de kelders van ziekenhuizen”, zegt ie.
Hij oppert dat het op die manier doden van mensen niet eens het ergste is dat we kunnen verwachten. “Er zijn andere zaken die erger zijn dan sterven. Ik noem dat hel.”
Hij denkt dan aan het verspreiden van een ideologie door het herschrijven van het DNA. Als voorbeeld noemt hij fanatieke veganisten die willen voorkomen dat mensen vlees eten. Daar zou een (te manipuleren) gen voor zijn. Of druiloren die ervoor willen zorgen dat alle vrouwen een sluier dragen. Er zou een gen zijn dat ervoor zorgt dat we zonlicht kunnen velen en het genetische onderscheid van man en vrouw is bekend.
Hij denkt niet alleen aan het herschijven van het genoom van hele groepen. Zo zouden ‘DNA-criminelen’ de genetische code van bekende mensen kunnen stelen en daar rare dingen mee kunnen doen. Of van diens/dier familieleden. Volgens Sotos zal dat allemaal veel subtieler kunnen verlopen dan we nu denken: iemand opzadelen met diarree, gewichtstoename, kaalheid, een smerige lichaamsgeur of noem maar op.
Niet iedereen nam Sotos zijn waarschuwing in dank af. Er waren artsen die hem verweten dat hij het daarmee moeilijker heeft gemaakt om te werken aan het redden van levens. “Het risico is echt heel klein”, zegt DJ Patil voorheen verbonden aan het Amerikaanse bureau voor wetenschapsbeleid. “Het is heel lastig dat in massa te produceren. Het echte risico waar we rekening mee moeten houden is medicijnresistentie bij tuberculose en pandemieën.”

Hij kan gelijk hebben, maar het lijkt me niet verkeerd de risico’s voor misbruik terdege te onderzoeken. Ooit gold kernenergie als een welhaast oneindige bron van goedkope en schone energie. Even niet gedacht aan de gevaren van straling.

Bron: the Guardian